Σε αυτό το σχολείο, το κουδούνι δεν χτυπάει ποτέ. Την πόρτα χτυπάει μόνο η Ελπίδα

Εδώ το κουδούνι δεν χτυπάει ποτέ. Οι ώρες των μαθημάτων, ακατάστατες. Πρωί ή και απόγευμα, ανάλογα με την αγωγή, τις παρενέργειες, τον πόνο. Παρέκκλιση ωραρίου, ονομάζεται. Προαύλιο δεν υπάρχει και φυσικά, ούτε ώρα προσευχής. Στις μικρές πολύχρωμες αίθουσες, κυριαρχούν ζωγραφιές ανάλογα με την εποχή του χρόνου, πίνακες πασπαλισμένοι με χρυσόσκονη – δωρεά από το 2ο Γυμνάσιο Μοσχάτου, χειροτεχνίες, αστέρια, λουλούδια, μπαλόνια, φωτογραφίες και διάσπαρτα μηνύματα για τα δικαιώματα του παιδιού: «Δικαιούμαι να έρθω στη ζωή. Δικαιούμαι να υπάρξω!» και λίγο πιο πέρα: «Ένα χαμόγελο δεν κοστίζει τίποτα. Πλουτίζει τον άνθρωπο που το δέχεται, χωρίς να φτωχαίνει εκείνον που το χαρίζει!».

Μεσημέρι Τρίτης και το NEWS 247, βρίσκεται στο «ιδιαίτερο» σχολείο που στεγάζεται στον πρώτο όροφο της «Ογκολογικής Μονάδας Παίδων – Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – Ελπίδα» στο Γουδί. Στο νοσοκομείο που 8 στα 10 παιδιά θεραπεύονται πλήρως από την «κακιά αρρώστια» ή την «κακοήθεια» και που το 85% των νοσηλευομένων από μηνών έως 16 ετών, βρίσκουν την πραγματική ελπίδα για να χαράξουν ξανά τη ζωή τους από εκεί που την άφησαν λίγους μήνες ή χρόνια νωρίτερα. Πριν η χειρουργική μάσκα καλύψει το πρόσωπο, πριν πέσουν τα μαλλιά και πολύ πριν ο στατήρας του ορού γίνει η σκιά τους.

Τα μεσημέρια στην «Ελπίδα» ισοδυναμούν με έναν ιδιότυπο προαυλισμό. «Είναι η ώρα που τελειώνουν οι θεραπείες και ξεκινά ο ελεύθερος χρόνος, η βόλτα, η δημιουργική απασχόληση ή τα μαθήματα», μας εξηγεί ο διοικητής των νοσοκομείων Παίδων «Αγία Σοφία», «Αγλαΐα Κυριακού» και της «Ογκολογικής Μονάδας», Εμμανουήλ Παπασάββας

«Σχολεία προϋπήρχαν. Στα τέλη του 2010 όμως, ξεκίνησε την επίσημη λειτουργία του το νέο νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και πρόσφατα το λύκειο στο νοσοκομείο ‘Ελπίδα’, με πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες, διαδραστικούς πίνακες, μουσικά όργανα, λάπτοπ για μαθήματα στις νέες τεχνολογίες, επιτραπέζια και άλλα. Στο σχολείο απασχολούνται καθηγητές με απόσπαση ή με οργανική θέση».

Λίγο πριν ξεκινήσουν τα 40λεπτα μαθήματα της απογευματινής βάρδιας (από τις 14.00 έως τις 18.00), οι διάδρομοι σφύζουν από ζωή, φωνές, παιχνίδια, μελωδίες από πιάνο, καρότσια, ποδήλατα. Ο Κωνσταντίνος, στα 6 του. «Νίντζα» στο παιχνίδι, πολεμιστής στη ζωή. Η Σπυριδούλα, συμπρωταγωνιστεί στις ιστορίες φαντασίας του, αλλά δεν κρατάει πιστόλια και σπαθιά. Μόνο παραμύθια και κούκλες. Η Φωτούλα είναι πιο μεγάλη.

Στο ένα χέρι τον ορό, στο άλλο το tablet. Το ταξίδι για τη ζωή και την πλήρη ίαση, έχει πολλές στάσεις. Αθήνα, Αμερική και πάλι Αθήνα. «Δύο χρόνια Γολγοθάς», σχολιάζουν παιγνιοθεραπεύτριες της «Φλόγας» και νοσηλεύτριες.

Στους διαδρόμους του πρώτου ορόφου, οι σύγχρονοι «χίπηδες» με τα πολύχρωμα μαντήλια στο κεφάλι παραδίδουν μαθήματα εσωτερικής δύναμης και ταυτόχρονα, λαμβάνουν την απαραίτητη εκπαίδευση «για να μην αισθάνονται ότι κόπηκε το νήμα με την πραγματική ζωή».

Ένα σχολείο διαφορετικό από τ’ άλλα

Το ωρολόγιο πρόγραμμα «χτίζεται» ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε παιδιού. Τις περισσότερες φορές, αίθουσες διδασκαλίας είναι οι θάλαμοι νοσηλείας. Και για πολλά παιδιά, το νοσοκομειακό κρεβάτι ή το κομοδίνο ισοδυναμεί με θρανίο. Έλεγχοι και βεβαιώσεις συμμετοχής στα μαθήματα δίνονται πάντα. Άλλωστε, το σχολείο υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας και με αυτό τον τρόπο, διαγράφονται οι απουσίες.

Δάσκαλοι και καθηγητές μοιράζουν το χρόνο τους ανάμεσα στις σχολικές αίθουσες του πρώτου ορόφου, αλλά και στα τρία νοσοκομειακά κτίρια με το χαρτοφύλακα ανά χείρας. Με πύρινη ψυχή δίνουν το παρών στα ογκολογικά, αιματολογικά, χειρουργικά, ορθοπεδικά και παιδοψυχιατρικά τμήματα, επιμένοντας να προσφέρουν με ασίγαστο φρόνημα, χαρά, ανακούφιση, ελπίδα και γνώση. Εδώ τεστ και διαγωνίσματα δεν υπάρχουν. «Κυρίως, για να αποφευχθεί η περαιτέρω ψυχολογική πίεση», όπως συμφωνούν οι περισσότεροι. «Το μάθημα είναι ανώδυνο, ξεκούραστο και βιωματικό».

Σε ειδικά διαμορφωμένους φακέλους ο διευθυντής του γυμνασίου – λυκείου και Μαθηματικός, Νίκος Σαρμάς σημειώνει σχεδόν με «χειρουργική ακρίβεια»: Όνομα μαθητή, δωμάτιο, κτίριο, όνομα καθηγητή και μάθημα. «Είναι δύσκολο. Τα παιδιά δεν έρχονται πάντα στην αίθουσα. Γιατί πολύ απλά δεν μπορούν. Οι χημειοθεραπείες έχουν βαριές παρενέργειες και το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι εξαντλημένο. Οπότε συνήθως πάμε εμείς στα δωμάτιά τους. Η παραμονή των ογκολογικών ή των παιδοψυχιατρικών περιστατικών μπορεί να διαρκέσει από μέρες μέχρι μήνες. Και στόχος μας είναι αυτοί οι μήνες να κυλήσουν ευχάριστα και δημιουργικά, κυρίως επειδή πρέπει να αντιληφθούν ότι η ζωή τους δεν τελειώνει εδώ».

Στο σύνολό τους, οι ήρωες εκπαιδευτικοί, 25. Όλοι σχεδόν άνω των 40. «Πρέπει να θέλεις να βρίσκεσαι εδώ. Να είναι επιλογή σου», λέει η κυρία Εύη Παπασπυρίδου που τα τελευταία πέντε χρόνια διατελεί διευθύντρια του δημοτικού σχολείου. Η ίδια άφησε τα θρανία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχολεία της ανατολικής Αττικής και έκανε αίτηση για διδασκαλία στο Ογκολογικό. «Γνώριζα τις συνθήκες από πριν. Αλλά ήθελα να προσφέρω. Αυτό ένιωσα και δεν το μετανιώνω, παρά τις όποιες δυσκολίες».

«Στην αρχή, πολλά παιδιά μπορεί να είναι αρνητικά. Να μην έχουν όρεξη. Κυρίως λόγω θλίψης, σοκ ή της βαριάς αγωγής. Αλλά αυτό είναι το στοίχημά μας. Να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους και να τα βοηθήσουμε, ώστε να μην παραιτηθούν από τα ενδιαφέροντά τους. Υπάρχουν και άσχημες μέρες που χάνουμε την μάχη. Αλλά δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω», αναφέρει ο κ. Σαρμάς και περιγράφει τις πραγματικές συνθήκες του σχολείου. «Παλιά το πρόγραμμα ήταν ελλιπές. Πλέον όμως, όχι. Σε λίγους μήνες θα έρθει Βιολόγος και καθηγητής Αγγλικών και θα είμαστε πλήρεις. Σχεδόν ευθυγραμμισμένοι με ευρωπαϊκά πρότυπα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα μπορέσουμε να υποκαταστήσουμε ποτέ το κανονικό σχολείο ή το φροντιστήριο. Συνήθως τα παιδιά έχουν τα δικά τους βιβλία από το σπίτι. Άλλα έχουν προχωρήσει πολύ στην ύλη και άλλα παιδιά όχι, οπότε πρέπει κι εμείς να προσαρμοζόμαστε ανά περίσταση».

Το σχολείο δεν περιορίζεται όμως μόνο στην Έκθεση, τα Αρχαία, τα Μαθηματικά, τη Φυσική και την Πληροφορική. Οι τοίχοι με φωτογραφίες από παλιές εκδηλώσεις, αδιάψευστοι μάρτυρες. Άη Βασίληδες, κλόουν, μουσικές βραδιές και αποκριάτικα πάρτυ. «Πρόσφατα είπαμε ότι αφού δεν μπορούν τα παιδιά να πάνε στα μουσεία, θα έρθουν τα μουσεία εδώ. Προσκαλέσαμε αρχαιολόγους για ενημέρωση στην αρχαία κλασική μουσική. Το 2ο Πειραματικό Λύκειο ανέβασε την παράσταση ‘Μικρός Πρίγκηπας’ την παραμονή των Χριστουγέννων. Πριν μήνες, φέραμε αστροφυσικό για διάλεξη. Δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτή τη διαδρομή, μάς στηρίζουν πολλοί φορείς. Το δημοτικό κάνει πολύ ωραίες γιορτές. Άλλοτε συμμετέχουν 5 παιδιά και άλλοτε, 70. Ανάλογα με την πρόοδο της υγείας τους».

Στον δύσκολο αγώνα μέχρι τον τερματισμό, στυλοβάτες. «Είμαστε σαν βιολογικοί τους γονείς. Και πρέπει να βρούμε το κουμπί τους. Σκοπός μας είναι να φέρνουμε όλους τους μαθητές στις αίθουσες. Όταν συναντιούνται εδώ, βλέπεις ότι συμπεριφέρονται διαφορετικά. Έχουν τις συγκρούσεις τους, τις χαρές, τη λύπη τους. Τα μοιράζονται όλα».

Ποια όμως τα σχόλια των γονιών μέχρι στιγμής; Ο κ. Σαρμάς κρύβει την απάντησή του, στο «τετράδιο του θησαυρού». Εκεί που γονείς καταθέτουν τις απόψεις, τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις για το σχολείο. «Ακούμε θετικές εντυπώσεις. Και τους ευχαριστούμε για αυτό. Βοηθούν όλοι με τον τρόπο τους».

Η πιο δυσάρεστη στιγμή; «Όταν μικροί μας μαθητές, χάνουν τη μάχη με τη νόσο. Ξέρεις, ο πόνος μεταδίδεται. Κλαίω, στεναχωριέμαι και νιώθω αμήχανα όταν συναντώ τους γονείς τους. Εμείς εδώ δενόμαστε. Αναπτύσσουμε ανθρώπινες σχέσεις και πολύ ισχυρούς δεσμούς. Σαν κανονικές οικογένειες», λέει ο κ. Σαρμάς.

«Αλλά υπάρχουν και τα ευχάριστα», συμπληρώνει η κα Παπασπυρίδου. «Όταν μαθητές παίρνουν εξιτήριο και έρχονται μετά από χρόνια να μας δουν. Δεν είναι πια ταλαιπωρημένοι, έχουν μαλλιά, δεν είναι κάτωχροι, ούτε αδυνατισμένοι. Με τα παιδιά του διπλανού θαλάμου, συνήθως καταλήγουν κολλητοί και άλλοι κουμπαριάζουν».

Στα πέντε κτίρια της «Ελπίδας», έκτασης 15.000 στρεμμάτων και 138 κλινών, δάσκαλοι, γιατροί, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, και παιγνιοθεραπευτές βρίσκονται επί 24ωρου βάσεως, στο πλευρό των «μικρών μαχητών», σε μία προσπάθεια να δημιουργηθούν συνθήκες φυσιολογικότητας. «Σε μία μαθήτρια μας, το σχολείο της στο Ψυχικό διοργάνωσε πάρτυ – έκπληξη για τα γενέθλιά της και το είδαμε σε ζωντανή μετάδοση μέσω Skype. Έλαμπε το πρόσωπό της», συμπληρώνει η διευθύντρια δημοτικού.

Από την εισαγωγή στην ίαση με σύμμαχο την τεχνολογία

Ποιες είναι όμως οι πιο συχνές μορφές καρκίνου και περιστατικά εισαγωγής; «Οι όγκοι (εγκεφάλου, σαρκώματα) και οι λευχαιμίες. Το 85% αυτών είναι εντελώς ιάσιμα. Και αυτό είναι θετικό. Κάθε χρόνο εισάγονται περίπου 250-300 πρωτοδιάγνωστα περιστατικά. Ο μέσος χρόνος παραμονής μέχρι να ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο θεραπείας, είναι οι 2.5-3 μήνες. Εδώ δεν πληρώνει κανείς. Δεχόμαστε και παιδιά ανασφάλιστα, παιδιά μεταναστών ή προσφυγόπουλα», μάς ενημερώνει ο διοικητής κ. Παπασάββας και συμπληρώνει: «Στο νοσοκομείο μας εισάγονται αρκετά παιδιά από αγροτικές περιοχές της επαρχίας, γεγονός που δημιουργεί υποψίες για την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων».

Να σημειωθεί ότι στο πρότυπο ογκολογικό νοσοκομείο «Ελπίδα» και το τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, αναμένεται να λειτουργήσει τον επόμενο μήνα Pet CT και Γ’ Κάμερα – από τα ακριβότερα διαγνωστικά μηχανήματα υψηλής ευκρίνειας για την πρόοδο της θεραπείας των παιδιών, ενώ η μοναδική στην Ελλάδα, Τράπεζα Εθελοντών Δοτών του Μυελού των Οστών έφτασε αισίως τους 21.000 δωρητές. «Στόχος μας είναι να αυξηθούν», σχολιάζει ο κ. Παπασάββας. «Σε όλα αυτά, να προσθέσουμε τον ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας που διατηρούμε με τα καλύτερα Ιδρύματα και Πανεπιστήμια σε Αμερική, Καναδά και Ευρώπη για θέματα εκπαίδευσης των γιατρών μας, ενημέρωσης σε νέες τεχνολογίες, αλλά και σε περιπτώσεις δύσκολων περιστατικών», προσθέτει και καταλήγει:

«Είμαστε εδώ. Και θα συνεχίσουμε, προκειμένου να νικήσουμε τον καρκίνο. Δεν κερδίζουμε όλες τις μάχες. Αλλά στόχος μας είναι να κερδίζουμε όσο το δυνατόν περισσότερες!». 

Πηγήcancergr.blogspot.com