Βιοκλιματικό σχολείο στην Ελλάδα; Η σκληρή αλήθεια

Άραγε είναι μακρινό όνειρο να μετατραπούν όλα τα σχολεία στη χώρα μας σε βιοκλιματικά, ή όχι; Η εμπειρία από τις συγκινητικές προσπάθειες του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 8ου Δημοτικού Βύρωνα μας δημιουργούν αισιοδοξία για τη στάση των τοπικών κοινωνιών αλλά γεννούν και έντονους προβληματισμούς για την ανετοιμότητα των τοπικών αυτοδιοικήσεων να στηρίξουν έμπρακτα τέτοιες αξιέπαινες προσπάθειες.
Ακολουθεί η ιστορία του 8ου Δημοτικού Σχολείου Βύρωνα.
Πριν από μερικά χρόνια (περίπου το 2001) γεννήθηκε από γονείς η ιδέα για αναδιαμόρφωση του σχολικού συγκροτήματος στο οποίο πηγαίνουν τα παιδιά τους. Στόχος ήταν ο χώρος να γίνει πιο ευχάριστος για τους μαθητές και τις μαθήτριες, πιο φιλικός για το περιβάλλον και ταυτόχρονα επιμορφωτικός σε σχέση με τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Σκέφτηκαν να αξιοποιήσουν το βρόχινο νερό με δεξαμενές συλλογής, να κάνουν όμορφους κήπους με βότανα και δέντρα, να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά για να έχουν καθαρό ρεύμα από τον ήλιο, να αποκτήσουν κεραμεικό δάπεδο για βελτίωση του μικροκλίματος και φυσικά να κάνουν εξοικονόμηση ενέργειας με αλλαγή σε λάμπες LED. Παράλληλα, με τα περιβαλλοντικά κριτήρια που έθεσαν είχαν προνοήσει για μία ράμπα πρόσβασης ατόμων με κινητικούς περιορισμούς και αρκετές καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, τα οποία θα ενίσχυαν τις κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις του έργου.
Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, με το μεράκι του και τη συμμετοχή των μαθητών και μαθητριών, υλοποίησε κάποια πρώτα βήματα, όπως ο κήπος με τα δέντρα, ενώ ταυτόχρονα κατάφερε να μετουσιώσει τις παραπάνω ιδέες σε επίσημη μελέτη με τον τίτλο «Ομορφαίνουμε το παρόν, αλλάζουμε το μέλλον». Το έργο πήρε αρκετή δημοσιότητα, με αποτέλεσμα το 2015 να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από την Περιφέρεια, ενώ ως φορέας υλοποίησης ορίστηκε ο Δήμος Βύρωνα.
Και τότε σταμάτησε η καλπάζουσα πορεία προς ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Μία τόσο πρωτοπόρα μελέτη σχεδόν σίγουρα ξεπερνά τις τεχνικές γνώσεις ενός δήμου, όμως το στενάχωρο της υπόθεσης είναι ότι αρκετοί Δήμοι της Ελλάδας μάλλον δείχνουν να μην ενδιαφέρονται να μάθουν νέα τεχνογνωσία και να προσαρμοστούν στις κλιματικές και ενεργειακές εξελίξεις. Για οποιονδήποτε λόγο, η υλοποίηση του έργου στιγματίστηκε από λάθη και παραλείψεις που εν τέλει χειρότερο κακό έκαναν, παρά βελτίωσαν το σχολείο. Παραδείγματος χάριν:
Τα φωτοβολταϊκά που τοποθετήθηκαν δεν συνοδεύτηκαν από inverter (!), άρα δεν μπορεί να υπάρξει σύνδεση με το κτίριο ώστε να αξιοποιηθεί το ρεύμα από τον ήλιο.
Ο κήπος που είχε ήδη διαμορφωθεί ξηλώθηκε χωρίς προειδοποίηση και χωρίς να γνωρίζει η τεχνική εταιρεία ότι εκείνο το σημείο ήταν ουσιαστικά έτοιμο.
Παραλείφθηκε εντελώς η κατασκευή της ράμπας.
Έγινε λάθος η εγκατάσταση του κεραμεικού δαπέδου και αντί να διορθωθεί, αφαιρέθηκε και αντικαταστάθηκε με πολυουρεθάνη, που είναι χειρότερη από το προϋπάρχον τσιμέντο.
Κόπηκαν όλα τα δέντρα του προαυλίου χώρου, το οποίο ως γεγονός δεν βγάζει νόημα.
Δυστυχώς, δεν ξέρουμε τι μέλλον θα έχει η επίσημη υλοποίηση του έργου κι αυτή είναι μία σκληρή αλήθεια.
Σε αυτό το μάθημα… ελληνικής πραγματικότητας, ένα ολόκληρο σχολείο αντιδρά. Παρά τις αντιξοότητες αγκαλιάζει την προσπάθεια και συνεχίζει να μοχθεί. Γονείς και μαθητές πιέζουν να προχωρήσει το έργο, αλλά κυρίως προχωρούν σε πράξεις μόνοι τους. Ξαναέβαλαν τα δεντράκια τους, ζωγράφισαν τους τοίχους, έφτιαξαν παιχνίδια στο προαύλιο και όλα τα πιτσιρίκια χαμογελούν πλέον πηγαίνοντας για μάθημα.
Αυτό είναι ένα σημαντικό και ελπιδοφόρο δίδαγμα από την ιστορία: αν θέλουμε να αλλάξουμε κάτι, δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε! Το 8ο Δημοτικό σχολείο Βύρωνα δεν το έβαλε κάτω και συνεχίζει να επιμένει μέχρι να καταφέρει να γίνει πρότυπο βιοκλιματικό σχολείο και να ανοίξει τον δρόμο για τους υπόλοιπους. Ήδη έχει πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος της μελέτης -αν και με εκπτώσεις- χάρη στην αφοσίωση της σχολικής κοινότητας.
Ωστόσο, είναι απολύτως απαραίτητο να καταλάβουν οι Δήμοι ότι δεν μπορούν να βαδίσουν προς το αύριο με όρους του χθες. Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Απαιτείται μία τεράστια προσπάθεια να εφαρμοστεί σωστή κλιματική πολιτική στη χώρα, να περιορίσουμε τους ρύπους και να φτιάξουμε πιο ανθρώπινες και λειτουργικές πόλεις με τη χρήση των νέων διαθέσιμων τεχνολογιών.
Ελπίζουμε ο Δήμος τους, αλλά και κάθε δήμος στο μέλλον που θα βρεθεί στην ίδια θέση, να αναλάβει την ευθύνη του. Η κλιματική κρίση είναι εδώ και όταν η λύση είναι στο πιάτο μας, οφείλουμε να πάρουμε τουλάχιστον μία μπουκιά.
ΥΓ: Ως Greenpeace παρακολουθούμε τα τελευταία δύο χρόνια με ενδιαφέρον την ιστορία του 8ου Δημοτικού Σχολείου Βύρωνα, έχουμε επισκεφτεί δύο φορές το σχολείο και έχουμε συναντηθεί με τους Γονείς. Έχουμε επανειλημμένως επιδιώξει επικοινωνία με τον Δήμο Βύρωνα, δυστυχώς χωρίς να έχουμε λάβει κάποια απάντηση μέχρι σήμερα.

ΠΗΓΗ: www.greenpeace.org