Γιατί είναι χαμηλή η εισπραξιμότητα ποσών από φορο-ελέγχους

Μόλις το 9,16% των φόρων και των προστίμων που βεβαίωσαν τα Ελεγκτικά Κέντρα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων κατέστη δυνατό να εισπραχθεί κατά τη διάρκεια του 2023.

Οι έλεγχοι που διενήργησαν οι εν λόγω φοροελεγκτικοί μηχανισμοί απέδωσαν την επιβολή φόρων και προστίμων συνολικού ύψους άνω του 1,3 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι εισπράξεις βεβαιωθέντων ποσών φόρων και προστίμων περιορίστηκαν περίπου στα 126 εκατ. ευρώ, εξέλιξη που φανερώνει τη μεγάλη δυσκολία που έχουν οι φορολογικές αρχές να εισπράξουν τα ποσά που καταλογίζουν.

Τα χαμηλά ποσοστά είσπραξης των φόρων και των προστίμων που έχουν καταλογιστεί από τα Ελεγκτικά Κέντρα αποδίδονται, κυρίως, στο ότι οι ελεγχόμενοι φορολογούμενοι στη συντριπτική τους πλειονότητα:

• είτε δεν αποδέχονται τα αποτελέσματα των ελέγχων και ασκούν ενδικοφανείς προσφυγές στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ για την ακύρωση των πράξεων επιβολής φόρων και προστίμων, με αποτέλεσμα σε πρώτη φάση να αναστέλλεται η βεβαίωση και η δυνατότητα είσπραξης του 50% των καταλογισθέντων ποσών και σε κάποιες περιπτώσεις οι αναστολές αυτές να επεκτείνονται και στο υπόλοιπο 50%,
• είτε ασκούν προσφυγές στη Δικαιοσύνη μετά από απορριπτικές αποφάσεις της ΔΕΔ, με συνέπεια να συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα η αναστολή της είσπραξης μεγάλου μέρους των βεβαιωθέντων φόρων και προστίμων,
• είτε εντάσσουν τις οφειλές των βεβαιωθέντων φόρων και προστίμων στην πάγια ρύθμιση, μέσω της οποίας δίνεται η δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής σε έως και 48 μηνιαίες δόσεις,- είτε απλά αδυνατούν να πληρώσουν εφάπαξ ή να ρυθμίσουν τα οφειλόμενα ποσά και τα αφήνουν να γίνουν ληξιπρόθεσμα.

Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023 το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (ΚΕΜΕΕΠ), το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕΦΟΜΕΠ) και τα Ελεγκτικά Κέντρα (ΕΛΚΕ) διενήργησαν συνολικά 11.414 φορολογικούς ελέγχους. Τα ποσά των φόρων και των προστίμων που καταλόγισαν ανήλθαν σε 1,372 δισ. ευρώ. Οι εισπράξεις, όμως, όλων των παραπάνω Ελεγκτικών Κέντρων ανήλθαν μόλις σε 125,68 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας μόνο το 9,16% των καταλογισθέντων ποσών.

Συγκεκριμένα, βάσει των στοιχείων της ΑΑΔΕ, κατά τη διάρκεια του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023:

1. Το ΚΕΜΕΕΠ, το οποίο είναι αρμόδιο για τον έλεγχο των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας, ολοκλήρωσε τη διενέργεια 608 ελέγχων. Το συνολικό ποσό των φόρων και των προστίμων που καταλόγισε το ΚΕΜΕΕΠ ανήλθε σε 243,58 εκατ. ευρώ και οι συνολικές εισπράξεις καταλογισθέντων φόρων και προστίμων έφθασαν τα 54,05 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, τα εισπραχθέντα ποσά ανήλθαν σε ποσοστό 22,19% των βεβαιωθέντων.
2. Το ΚΕΦΟΜΕΠ, το οποίο εστιάζει στον έλεγχο των φορολογουμένων μεγάλου πλούτου, πραγματοποίησε ελέγχους σε 1.130 φυσικά και νομικά πρόσωπα. Το συνολικό ποσό των βεβαιωθέντων φόρων και προστίμων ανήλθε σε 178,71 εκατ. ευρώ. Οι εισπράξεις ποσών καταλογισθέντων από τους ελέγχους διαμορφώθηκαν σε 35,73 εκατ. ευρώ, με την εισπραξιμότητα να ανέρχεται σε 19,99%. Επιπλέον, το ΚΕΦΟΜΕΠ διενήργησε και 111 ελέγχους σε υποθέσεις φορολογίας μεταβιβάσεων, δωρεών, κληρονομιών, γονικών παροχών, ΕΝΦΙΑ, Ειδικού Φόρου Ακινήτων και λοιπών φόρων κεφαλαίου, καταλογίζοντας φόρους και πρόστιμα συνολικού ύψους 16,12 εκατ. ευρώ. Από το ποσό αυτό κατάφερε να εισπράξει 1,54 εκατ. ευρώ.
3. Τα Ελεγκτικά Κέντρα (ΕΛΚΕ) Αθηνών και Θεσσαλονίκης, τα οποία έχουν διευρυμένες αρμοδιότητες ελέγχων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα μεγάλου και μεσαίου μεγέθους, διενήργησαν συνολικά 9.676 ελέγχους. Το συνολικό ποσό των φόρων και των προστίμων που βεβαίωσαν ανήλθε σε 934,06 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές εισπράξεις από τους ελέγχους των ΕΛΚΕ διαμορφώθηκαν σε 34,36 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 3,68% των βεβαιώσεων.

Τα ληξιπρόθεσμα χρέη

Η δυσκολία στην είσπραξη των εσόδων που έχουν βεβαιωθεί μετά από φορολογικούς ελέγχους αποτυπώνεται και στα δεδομένα για την εξέλιξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη φορολογική διοίκηση, τα οποία δημοσιεύει ανά τακτά διαστήματα η ΑΑΔΕ και τα οποία δείχνουν ότι μεγάλο μέρος
των ανείσπρακτων φορολογικών οφειλών προέρχεται από δυσθεώρητα και υπέρογκα πρόστιμα επιβληθέντα για παραβάσεις φοροδιαφυγής, όπως η έκδοση πλαστών και εικονικών τιμολογίων, η λήψη εικονικών τιμολογίων και η μη έκδοση ή η ανακριβής έκδοση φορολογικών στοιχείων.