Γιατί η οικονομία της Ευρώπης πληρώνει το «μάρμαρο»

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν πρόκειται να μειώσει τα επιτόκια στη σύνοδο του Διοικητικού Συμβουλίου της την προσεχή Πέμπτη. Θα τα διατηρήσει αμετάβλητα για τέταρτη συνεχόμενη φορά. Και είναι εξίσου πιθανό να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση, τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη συνέχισε να υποχωρεί τον Φεβρουάριο στο 2,6%, έναντι 2,8% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις της Eurostat.

Αλλά η ΕΚΤ παραμένει επιφυλακτική και δεν σχεδιάζει να μειώσει τα επιτόκια υπό τον φόβο μιας «βιαστικής» απόφασης. «Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα είναι να πάρουμε μια βιαστική απόφαση, να αυξηθεί ξανά ο πληθωρισμός και να πρέπει να λάβουμε περισσότερα μέτρα», εξήγησε πρόσφατα η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η Λαγκάρντ εξήγησε  ότι τα στοιχεία για τη δυναμική των μισθών που αφορούν το πρώτο τρίμηνο του έτους είναι σημαντικά και θα είναι διαθέσιμα μόνο τον Μάιο. Επομένως, είναι απίθανο η ΕΚΤ να μετακινήσει τον μοχλό των επιτοκίων πριν το κάνει η Federal Reserve. Στην Φρανκφούρτη «εξετάζουν πολύ προσεκτικά τι συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου αναμένεται ότι η μείωση των επιτοκίων δεν θα ξεκινήσει πριν από τον Ιούνιο», τονίζουν στη Ναυτεμπορική τραπεζικές πηγές.

Η οικονομία δυσκολεύεται

Στην Ευρώπη όμως, με εξαίρεση δύο ή τρεις χώρες, η οικονομία δυσκολεύεται. Θα χρειαστούν επομένως επενδύσεις, οι οποίες ωστόσο δεν ευνοούνται από τα υψηλά επίπεδα των επιτοκίων.

Η Πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε επίσης ότι θα χρειαστούν τεράστιοι πόροι για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης και τη διατήρηση της δέσμευσης του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ: Δηλαδή την επόμενη δεκαετία θα απαιτηθούν κάπου 900 δισεκατομμύρια ετησίως σε όλη την Ευρώπη. Από που θα βρεθούν τα τεράστια αυτά ποσά , δεδομένων των αυστηρών περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας ; Ποια κονδύλια θα περικοπούν; Μα φυσικά από την εύκολη λύση: το κοινωνικό κράτος και δυστυχώς τις επενδύσεις.

Εκροή κεφαλαίων στις ΗΠΑ

Η Λαγκάρντ παραδέχτηκε επίσης  ότι η ευρωπαϊκή καθαρή χρηματοοικονομική εκροή ανέρχεται σε 250 δισ. ευρώ: κεφάλαια που ακολουθούν κυρίως τη διαδρομή των αγορών των ΗΠΑ. «Λόγω της υψηλής κινητικότητας κεφαλαίων, αυτή τη στιγμή μπορείτε πραγματικά να στοιχηματίσετε σε μια επένδυση στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς να προεξοφλήσετε τον συναλλαγματικό κίνδυνο. Αυτό είναι σίγουρα ένα μη αμελητέο πρόβλημα για την Ευρώπη, η οποία έχει πολλά πρόσωπα. Πώς μπορούμε να σταματήσουμε την οικονομική εκροή εάν δεν διασφαλίσουμε ότι η Ευρωζώνη θα επιστρέψει στην ανάπτυξη;» είναι το ερώτημα που θέτουν οι συνομιλητές μας, με τεράστια  γνώση στην οικονομία.

Υστερεί η ΕΕ

Με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η οικονομία των ΗΠΑ θα αναπτυχθεί εφέτος κατά 2,1%, ενώ η οικονομία της Ευρωζώνης μόλις κατά 0,6%. Πέρυσι, η αναλογία ήταν παρόμοια.
Η Γερμανία, κάποτε η οικονομική κινητήρια δύναμη της Ευρώπης, αναμένεται να πετύχει ανάπτυξη μόλις 0,3% εφέτος – και αν αυτή η πρόβλεψη αναθεωρηθεί προς τα κάτω, δεν θα είναι η πρώτη φορά.

Μακροπρόθεσμα, η απόκλιση ΗΠΑ -ΕΕ γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρη: μέσα σε 15 χρόνια, η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 82% σε όρους δολαρίου, ενώ η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε μόλις κατά 6%, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ , όπως γράφει η «Wall Street Journal». Η Ευρώπη μένει πίσω, λοιπόν . Και υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό.

Υστέρηση στην τεχνητή νοημοσύνη

Η θεαματική έκρηξη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης της Nvidia που υπετριπλασίασε τις πωλήσεις της το περασμένο τρίμηνο λόγω της  αυξανόμενης ζήτησης για τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, έδειξε για άλλη μια φορά ότι «η μουσική της ΑΙ παίζει στις ΗΠΑ. Η άνοδος τραβάει προς τα πάνω την οικονομία και τη Wall Street και μαζί τους τα χρηματοπιστωτικά κέντρα σε όλο τον κόσμο. Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας βρίσκονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Microsoft , η Apple και η Amazon είναι μόνο τρεις από αυτές. Και το επιχειρηματικό πνεύμα στις ΗΠΑ είναι ζωντανό. Σύμφωνα με το Global Entrepreneurship Monitor, το 15% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνταν πρόσφατα στην έναρξη μιας νεοφυούς επιχείρησης, σχεδόν διπλάσιο από ό,τι στη Γερμανία.

ΕΕ  και έρευνα

Η Ευρώπη δεν επενδύει αρκετά στην έρευνα. Από το 2018, ο αριθμός των αμερικανικών εταιρειών μεταξύ των 500 κολοσσών με τους μεγαλύτερους προϋπολογισμούς έρευνας, αυξήθηκε από 140 σε 164, ενώ το ευρωπαϊκό μερίδιο συρρικνώθηκε από 142 σε 133, σύμφωνα με ανάλυση της EY.

Στη διάσημη κατάταξη THE με τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου υπάρχει μόνο ένα ΑΕΙ της ΕΕ: το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Η ΕΕ έχασε την Οξφόρδη και το Κέμπριτζ με το Brexit και δυστυχώς το Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο Ζυρίχης, βρίσκεται στην Ελβετία.

Προφανώς κανείς δεν θυμάται το σχέδιο, που αποφασίστηκε στη Λισαβόνα το 2000. Η ιστορία εκείνη την εποχή είχε ως εξής: Η Ευρώπη είναι η τοποθεσία τεχνολογίας με ειδικευμένους εργάτες που είναι τόσο καλοί που εταιρείες από όλο τον κόσμο είναι πρόθυμες να εγκατασταθούν εδώ παρά τους υψηλούς φόρους. Τι γίνεται όμως αν οι φόροι εξακολουθούν να είναι υψηλοί, αλλά δεν υπάρχουν πλέον αρκετοί ειδικευμένοι εργαζόμενοι;

Ο ρόλος της ενέργειας

Η οικονομική άνθηση στις ΗΠΑ υποστηρίζεται επίσης από τις χαμηλές τιμές ενέργειας – το σχιστολιθικό πετρέλαιο έχει κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες  τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο- πάνω από 13,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Το ίδιο και με το φυσικό αέριο.
Στην ενεργειακή κρίση ως αποτέλεσμα της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ αύξησαν και πάλι σημαντικά τις εξαγωγές τους σε LNG,ενώ η ΕΕ αγκομαχά να βρει πηγές να αντικαταστήσει το φθηνό ρωσικό αέριο. Πληρώνοντας μάλιστα πολύ ακριβά τις εναλλακτικές πηγές από τις ΗΠΑ και το Κατάρ!

Αναμφίβολα η ΕΕ πληρώνει το οικονομικό  «μάρμαρο» από τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει το σημαντικό του βάρος,όσον αφορά την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Αλλά υπάρχει και η «δύσπνοια» της Ευρώπης, η οποία δεν είναι πολύ ικανή, εκτός από την αντίδραση μετά την πανδημία με το  Next Generation Eu, για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.

Ο κορσές του Συμφώνου Σταθερότητας

Απλώς σκεφτείτε το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο τέθηκε και πάλι σε ισχύ μετά από τέσσερα χρόνια αναστολής των κανόνων του προηγούμενου, λόγω της πανδημίας, αλλά δεν φαίνεται να αποκλίνει από εκείνες τις παραμέτρους που ο Ρουμάνο Πρόντι είχε χαρακτηρίσει ως «ηλίθιο» πριν από περισσότερα από 20 χρόνια.
Η Ευρώπη κάνει επίσης λάθη όσον αφορά τη βιομηχανική πολιτική, με μια πράσινη μετάβαση που δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται και πολύ για τις οικονομικές και κοινωνικές της επιπτώσεις.

Επενδύσεις 500 δις

Για αυτό θα χρειάζονταν τεράστιες επενδύσεις, ύψους 500 δισ. ευρώ μόνο για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, όπως έχει προτείνει ο σοφός Μάριο Ντράγκι.
Η Κομισιόν έχει αναθέσει στον Ντράγκι,  τη σύνταξη έκθεσης για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Τα πρώτα αποτελέσματα που προκύπτουν δεν είναι ενθαρρυντικά.
Ο  Ντράγκι υπογραμμίζει την ανάγκη για τεράστιες επενδύσεις που απαιτούν τεράστιους πόρους που θα πρέπει να βρεθούν.Αλλά στην πορεία και για τις ευρωεκλογές, όλοι οι πολιτικοί προτιμούν να μιλάνε για κάτι άλλο.

«Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα τρομερό σταυροδρόμι, με επικείμενες εκλογές, και φτάνει εκεί με τη δύσπνοια μιας κουρασμένης Κομισιόν που όπως φαίνεται θα έχει και πάλι επικεφαλής την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Καταστροφική φον ντερ Λάιεν

Στην πραγματικότητα, υπό τη φον ντερ Λάιεν, η ΕΕ έχει μείνει αποφασιστικά πίσω από τον υπόλοιπο κόσμο Πέντε ακόμη χρόνια φον ντερ Λάιεν θα είναι καταστροφή για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Η πρόεδρος της Επιτροπής έχει ξεκινήσει μια στρατηγική κατά της κλιματικής αλλαγής και έχει αυξήσει σημαντικά τη δύναμη της μηχανής των Βρυξελλών στη βιομηχανική πολιτική.
Αλλά αυτό που βλέπουμε είναι να εξαφανίζεται η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, κάποτε παγκόσμιος ηγέτης, επειδή δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τα φθηνότερα κινεζικά μοντέλα, εξαρτάται από τις κινεζικές εισαγωγές εξοπλισμού αιολικής και ηλιακής ενέργειας και η βιομηχανία να έχει αποδεκατιστεί από το αυξανόμενο κόστος και τις μεγαλύτερες επιδοτήσεις που προσφέρει ο Πρόεδρος Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η συμμετοχή της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία μειώθηκε από 30% πριν από 20 χρόνια, σε 15%, σήμερα.