Δ. Παπαστεργίου: Πέντε άξονες για “πράσινες πόλεις”

Τους άξονες μπορούν να οδηγήσουν τις πόλεις να γίνουν «πράσινες πόλεις» περιέγραψε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου, μιλώντας στην ημερίδα ECOFEST, την Κυριακή 19 Ιανουαρίου.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ τόνισε ότι στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να φτιάξουμε μια πόλη να είναι πετυχημένο δείγμα «πράσινης» πόλης.

Ωστόσο παρατήρησε ότι πολίτες και αρχές προσβλέπουν στην «πράσινη ανάπτυξη, αλλά το ερώτημα είναι πως θα φτάσουμε ως εκεί.

Ο κ. Παπαστεργίου ανέφερε τους εξής πέντε πυλώνες που μπορούν να μας οδηγήσουν στην πράσινη ανάπτυξη και κατ΄ επέκταση και στις πράσινες πόλεις: Η παραγωγή ενέργειας, η διαχείριση των απορριμμάτων, οι μετακινήσεις στις πόλεις, οι χωροταξία και η διαχείριση των φυσικών πόρων.

Πρότεινε σε τη σύσταση ενός μηχανισμού ελέγχου ώστε πλέον οι πολίτες αλλά οι εμπλεκόμενοι φορείς (ΚΕΔΕ, Δήμοι, κεντρική εξουσία) να ελέγχουν και να ελέγχονται για τα πεπραγμένα τους.

«Ο έλεγχος των πεπραγμένων μας δημιουργεί δεσμούς με τους πολίτες! Πρέπει όμως να μπορεί ο πολίτης να μας ελέγχει. Καλές οι ωραίες κουβέντες. Όμως πιστεύω ότι πρέπει να μετρηθούμε και να αξιολογηθούμε.

ΚΕΔΕ και υπουργείο μπορούμε να φτιάξουμε δείκτες πάνω στους 17 θεματικούς στόχους του ΟΗΕ για το 2030!

Βελτιωνόμαστε σε επίπεδο ανακύκλωσης; Καταναλώνουμε λιγότερο νερό; Καταναλώνουμε λιγότερα καύσιμα; Λιγότερη ενέργεια; Φροντίζουμε για τη ζωή στο νερό και τη στεριά;

Όλα αυτά είναι δείκτες που σιγά-σιγά μπορούν μπουν στην «καθημερινότητα» μας να και έτσι να μετρήσουμε και εμείς ως προς το τι κάνουμε ως Δήμοι, για να μπορέσουμε να γίνουμε καλύτεροι με κοινή συμμετοχή των πολιτών! Οι πολίτες όταν βλέπουν έργα και έλεγχο, είναι μαζί μας, είναι δίπλα μας και μόνον έτσι οι κοινωνίες μας αλλάζουν» ανάφερε χαρακτηριστικά.

Δείτε αναλυτικά την τοποθέτηση του κυρίου Δημήτρη Παπαστεργίου:
Αν κλείσω τα μάτια μου και προσπαθήσω να φανταστώ μια ελληνική «πράσινη» πόλη θα μείνω πολύ ώρα έτσι και δύσκολα θα μπορέσω να βρω μια τέτοια. Δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να φτιάξουμε μια πόλη που θα πλησιάζει στα πρότυπα του Φράιμπουργκ της Γερμανίας – που είναι ένα πετυχημένο δείγμα «πράσινης» πόλης.

Πολίτες και αρχές έχουν πλέον ως νοοτροπία την «πράσινη» ανάπτυξη. Εκεί πρέπει να προσβλέπουμε ότι θα φτάσουμε! Πώς θα το καταφέρουμε:

Πρώτος άξονας, η ενέργεια

Η παραγωγή ενέργειας αφορά και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πώς μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία από τις Περιφέρειες αλλά και το Υπουργείο θα μπορέσουμε να βάλουμε φωτοβολταϊκά στα σχολεία. Με σχέδιο και οργάνωση. Έτσι οι μαθητές θα μπορούν να βλέπουν, βιωματικά, σε μια οθόνη, πόση ενέργεια παράγουν, πόσες κιλοβατώρες κερδίζουν και παράλληλα πόσο διοξείδιο του άνθρακα γλυτώνουν σε σχέση με την κλασική μορφή ενέργειας.

Να δημιουργήσουμε ενεργειακές κοινότητες, με πραγματικό κοινωνικό αποτύπωμα, όπως για παράδειγμα: Μικρή μονάδα παραγωγής βιοαερίου από τα κτηνοτροφικά απόβλητα. Να ενεργοποιήσουμε, αφήνοντας πίσω παθογένειες και ιδεοληψίες, πράσινα έργα που «λιμνάζουν». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το φράγμα της Μεσοχώρας που θα μπορούσε να δίνει 160 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας όμως εδώ και 23 χρόνια δεν μπορεί να λειτουργήσει.

Στο επίπεδο της εξοικονόμησης ενέργειας το πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ» είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Δημοτικά ή Δημόσια κτίρια πρέπει να ακτινογραφηθούν τόσο στο ενεργειακό όσο και στο αντισεισμικό τους κομμάτι. Θέλει προσοχή όμως το εξής. Οι Δήμοι, όσο καλές τεχνικές υπηρεσίες και αν διαθέτουν, δεν μπορούν μόνοι τους να τρέξουν τέτοια δύσκολα και απαιτητικά έργα. Η λύση είναι μοντέλα τύπου ESCO ή ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα), όπου πέρα από τις όποιες χρηματοδοτήσεις, ο ανάδοχος (που θα έχει αναλάβει να κάνει και τη μελέτη), θα κερδίζει και από την εξοικονόμηση ενέργειας.

Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη χρήση του οδοφωτισμού με LED. Κι αυτό όμως, μέσα από την πολυνομία και τις ατελέσφορες διαγωνιστικές διαδικασίες, έχει κάνει πολλούς Δήμους να παραμένουν κολλημένοι ενώ θα μπορούσαν να κερδίζουν 60-70% εξοικονόμηση.

Όταν μιλάμε για την ενέργεια δεν πρέπει να ξεχάσουμε και το πολύ σημαντικό κομμάτι των παθητικών κτιρίων και πώς θα μπορέσουμε να βρούμε εργαλεία προκειμένου να χρηματοδοτήσουμε την κατασκευή κάποιων νέων κτιρίων τα οποία δεν θα καταναλώνουν αλλά θα παράγουν ενέργεια! Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι για την ενέργεια είναι η αποθήκευσή της. Να δούμε πώς θα αποθηκεύσουμε την ενέργεια: συσσωρευτές αλλά και συστήματα με άντληση και αποταμίευση νερού. Όλα αυτά πρέπει να τα δούμε σε μία Ελλάδα που θέλει να κοιτάζει μπροστά, θέλει νέες μεθόδους, θέλει να εκμεταλλευτεί τα επιφανειακά ύδατα, θέλει να δει και να ξαναγράψει την ενεργειακή της ιστορία από την αρχή.

Δεύτερος άξονας, και αναπόσπαστο κομμάτι μιας πράσινης πόλης είναι τα απορρίμματα!

Σε ένα χρόνο θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Καιρός να κάνουμε τις δικές μας μικρές καθημερινές επαναστάσεις. Μια τέτοια επανάσταση θα πρέπει να είναι αυτή της ανακύκλωσης και της ορθολογικής διαχείρισης των απορριμμάτων. Η δημιουργία Μονάδων Επεξεργασίας και τα «Πράσινα σημεία» που έχουν αρχίσει να δημοπρατούνται. Αυτή θα είναι μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Οφείλουμε να βάλουμε υψηλούς στόχους και βασικά να αλλάξουμε την νοοτροπία που έχουμε στη διαχείριση των απορριμμάτων, στην ανακύκλωση και το πλαστικό, κάτι που είναι άλλωστε στις προτεραιότητες της του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης. Για να γίνει αυτό βέβαια πρέπει άμεσα, αύριο, να αλλάξουμε τον δύσκαμπτο Ν.4412 ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες δημοπράτησης!

Άξονας τρίτος: οι μετακινήσεις

Η εξάπλωση της ηλεκτροκίνησης είναι ραγδαία. Το αποδεικνύουν πλέον οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες εξελίσσουν τα ηλεκτρικά τους μοντέλα. Όμως ηλεκτρικό αυτοκίνητο με χρήση ενέργειας που δεν είναι «καθαρή» είναι μια τρύπα στο νερό! Δεν έχει κανένα νόημα να λέμε ότι είμαστε καθαροί εμείς και να χρησιμοποιούμε ενέργεια για τα αυτοκίνητα, όταν αυτή παράγεται με τον κλασικό τρόπο. Συνεπώς στηρίζουμε την ηλεκτροκίνηση αλλά με παράλληλη χρήση Πράσινης ενέργειας. Ως νοοτροπία το car sharing και το carpooling δεν το έχουμε ως Έλληνες, οπότε αυτό που αμέσως προκύπτει, μέχρι να φτάσουμε σε τόσο μεγάλη αλλαγή νοοτροπίας είναι η χρήση του ποδηλάτου! Το ποδήλατο είναι ό,τι πρέπει για μέσο μετακίνησης, ειδικά στις μικρές πόλεις. Όμως χρειάζονται έργα ώστε οι ποδηλάτες να μην αισθάνονται ότι κάνουν … extreme sports! Σημαντικό είναι να βάλουμε και ένα σωστό πλαίσιο για τα ηλεκτροκίνητα πατίνια! Πρέπει να διασφαλιστεί και η ασφάλεια όσων τα χρησιμοποιούν και φυσικά των πεζών. Να εξετάσουμε πολιτικές αποτροπής χρήσης του αυτοκινήτου. Ίσως είναι «προχωρημένο» αλλά οι ωραίες «πράσινες πόλεις» έχουν λίγα ή και καθόλου αυτοκίνητα στο κέντρο τους! Να δούμε την προσβασιμότητα των ΑμεΑ και εμποδιζόμενων ατόμων Δεν είμαι καθόλου περήφανος ούτε για το Δήμο μου όπως και το μεγαλύτερο κομμάτι των ελληνικών πόλεων σε σχέση με το κατά πόσο οι πόλεις είναι φιλικές και προσβάσιμες στους ανθρώπους με αναπηρία και στα εμποδιζόμενα άτομα. Κατά πόσο ένας άνθρωπος με αναπηρία, μπορεί αυτόνομα να κυκλοφορήσει σε αυτές. Εκτός από τα όποια έργα πρέπει να κάνουμε εμείς, οι πόλεις θα γίνουν προσβάσιμες σε όλους και με την αλλαγή νοοτροπίας! Γιατί όσες ράμπες και να κάνουμε, αν παρκάρουν αυτοκίνητα μπροστά σε αυτές είναι άχρηστες!

Άξονας τέταρτος: Πράσινες πόλεις και χωροταξία

Χρειάζεται αλλαγή στις παρωχημένες ζώνες οικιστικού ελέγχου. Οι χρήσεις γης χρειάζεται να αλλάξουν και ευτυχώς έχουν ξεκινήσει φιλόδοξα σχέδια για τα τοπικά χωρικά σχέδια τα οποία θα ανακουφίσουν τις πόλεις και δημοτικές ενότητες, μέσω ενός φιλόδοξου σχεδίου που θα «τρέξει» από το Υπ. Περιβάλλοντος.

Τεράστιο θέμα: Τα εγκαταλελειμμένα ακίνητα. Ξεκάθαρη άποψή μου είναι ότι αυτά πρέπει να περιέλθουν στους Δήμους. Όσα συντηρούνται να συντηρηθούν και τα άλλα να γκρεμιστούν. Αμέσως θα έχουμε κάποιους ελεύθερους χώρους στις πόλεις μας. Τα εγκαταλελειμμένα ακίνητα αποτελούν μία μάστιγα. Αν κάποια ακίνητα γκρεμιστούν θα μπορούσαν να προκύψουν δημόσιοι χώροι πράσινου από το πουθενά, ειδικά στην Αθήνα. Να ξαναδούμε πιθανή εθελοντική ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων, ίσως και με κάποια κίνητρα. Nα πείσουμε πολυκατοικίες ή και οικοδομικά τετράγωνα να ενοποιήσουν ακάλυπτους και πίσω αυλές, δίνοντας ως κίνητρο κάποια μικρά ποσά για την κατασκευή παιδικών χαρών και παιδότοπων.

Πολλοί επίσης από τους χώρους που θα προκύψουν με την κατεδάφιση των παραπάνω «ορφανών» ακίνητων, ειδικά στην Αθήνα και στις μεγάλες πόλεις, θα μπορούν να γίνουν νηπιαγωγεία. Με την διετή υποχρεωτική εκπαίδευση των νηπίων, πλέον λείπουν εκατοντάδες αίθουσες.

Φυσικοί Πόροι, ο πέμπτος άξονας

Η διαφύλαξη των φυσικών πόρων είναι ό,τι πιο σημαντικό για όλους μας. Μέσω του «Φιλόδημου» θα μπορέσουμε να ζωνοποιήσουμε τα δίκτυα ύδρευσης. Να ξέρουμε τι νερό αντλούμε, πού πάει αυτό το νερό. Με έξυπνους μετρητές να ελέγχουμε τις απώλειες. Να ξεφύγουμε από το απαράδεκτο ποσοστό του 40-50% που χάνεται στο σύστημα ύδρευσης. Είναι μια τεράστια πρόκληση. Και φυσικά να οργανώσουμε έτσι τα έργα ώστε να εκμεταλλευόμαστε το βρόχινο νερό και τα επιφανειακά ύδατα για την άρδευση των κοινόχρηστων χώρων.

Ηχορύπανση: Είναι ένα πρόβλημα που δεν το έχουμε αντιμετωπίσει ακόμη. Πρέπει σοβαρά να κάνουμε μετρήσεις και να δούμε πώς θα έχουμε ήρεμες πόλεις.

Βιοποικιλότητα: Για ποιο λόγο να φυτεύουμε ακριβούς φοίνικες σε πόλεις της ενδοχώρας ενώ μπορούμε να φυτεύουμε δέντρα εδώδιμα, που ιστορικά ανήκουν την χλωρίδα του κάθε τόπου.

Τα ποτάμια μας! Τα ποτάμια μας είναι πλούτος ζωής! Δυστυχώς τα μπαζώσαμε, τα εγκιβωτίσαμε, τα κλείσαμε. Πρέπει να φροντίσουμε τα ποτάμια μας. Και μια μιλάμε για ποτάμια και πιθανά πλημμυρικά φαινόμενα, κάπου εδώ μπαίνει και ο παράγων «Πολιτική προστασία». Με το νέο νομοσχέδιο που θα μπει προς ψήφιση σύντομα, λύνονται πολλές από τις ανακολουθίες και αρρυθμίες που στο παρελθόν παρατηρήθηκαν. Η τεχνολογία με τους «έξυπνους» μετρητές θα μας βοηθήσει και στην πρόληψη πλημμυρικών φαινομένων.

Ο έλεγχος των πεπραγμένων μας δημιουργεί δεσμούς με τους πολίτες! Πρέπει όμως να μπορεί ο πολίτης να μας ελέγχει. Καλές οι ωραίες κουβέντες. Όμως πιστεύω ότι πρέπει να μετρηθούμε και να αξιολογηθούμε.

ΚΕΔΕ και υπουργείο μπορούμε να φτιάξουμε δείκτες πάνω στους 17 θεματικούς στόχους του ΟΗΕ για το 2030!

Βελτιωνόμαστε σε επίπεδο ανακύκλωσης; Καταναλώνουμε λιγότερο νερό; Καταναλώνουμε λιγότερα καύσιμα; Λιγότερη ενέργεια; Φροντίζουμε για τη ζωή στο νερό και τη στεριά;

Όλα αυτά είναι δείκτες που σιγά-σιγά μπορούν μπουν στην «καθημερινότητα» μας να και έτσι να μετρήσουμε και εμείς ως προς το τι κάνουμε ως Δήμοι, για να μπορέσουμε να γίνουμε καλύτεροι με κοινή συμμετοχή των πολιτών! Οι πολίτες όταν βλέπουν έργα και έλεγχο, είναι μαζί μας, είναι δίπλα μας και μόνον έτσι οι κοινωνίες μας αλλάζουν.