Επιστροφή στο αδιανόητο: Η Ελβετία άνοιξε την πόρτα για αρνητικά επιτόκια – Τι θα κάνει η Ευρωζώνη;

Η Ελβετία βρίσκεται στο κατώφλι μιας νομισματικής στροφής που πριν από λίγα χρόνια φάνταζε αδιανόητη: την επιστροφή στα αρνητικά επιτόκια. Και η εξέλιξη αυτή είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει ευρύτερα νομισματικές αρχές, κυβερνήσεις και αγορές.

Όπως εκτιμά η ING, η ελβετική οικονομία δείχνει σαφή σημάδια αποπληθωρισμού, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά πιθανό η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα (SNB) να μηδενίσει το βασικό της επιτόκιο στην επόμενη συνεδρίαση, με πιθανότητες για περαιτέρω μειώσεις, σε επίπεδα υπό το μηδέν.

Η Ελβετία ήταν πρωτοπόρος στην υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων τη δεκαετία του 2010. Η επιστροφή σε αυτό το καθεστώς, όπως σημειώνει το Reuters, μοιάζει με «ιστορική επανάληψη», αν και αυτή τη φορά η ώθηση δεν προέρχεται από τη ζήτηση ή τις αγορές, αλλά από τις ίδιες τις ανησυχίες της κεντρικής τράπεζας.

Τι φοβάται η κεντρική τράπεζα

«Η SNB δεν θα διστάσει να επιστρέψει σε αρνητικό έδαφος, αν αυτό κριθεί αναγκαίο για τη σταθερότητα των τιμών», σχολιάζει το Bloomberg. Η βασική ανησυχία της SNB δεν είναι μόνο ή τόσο ο αποπληθωρισμός όσο η υπερβολική ισχύς του ελβετικού φράγκου.

Σύμφωνα με τη Morningstar, η Κεντρική Τράπεζα θεωρεί ότι η παρατεταμένη ανατίμηση του νομίσματος δημιουργεί σοβαρές παρενέργειες στην ελβετική οικονομία, επιβαρύνοντας τις εξαγωγές και πιέζοντας καθοδικά τις τιμές.

Υπό τις συνθήκες αυτές οι επενδυτές θεωρούν λίγο πολύ δεδομένο ότι η χώρα οδεύει προς αρνητικά επιτόκια. Και αυτό έχει γίνει ορατό στην αγορά χρέους. Ήδη η απόδοση των διετών ελβετικών κρατικών ομολόγων έχει γυρίσει σε αρνητικό πρόσημο, στο -0,2%. «Oι αγορές προεξοφλούν πλέον πλήρως την επιστροφή των αρνητικών επιτοκίων στην Ελβετία, κάτι που αποτυπώνεται και στην καμπύλη των ελβετικών ομολόγων», επισημαίνει το Reuters.

Και κάπως έτσι οι νομισματικές συνθήκες στην Ευρώπη εισέρχονται εκ νέου σε αχαρτογράφητα νερά.

Μήνυμα και για την Ευρωζώνη

Παρότι προς το παρόν η εικόνα αφορά μόνο την Ελβετία, αναλυτές προειδοποιούν ότι η επιστροφή στα αρνητικά επιτόκια μπορεί να προκαλέσει προβληματισμό και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όπως αναφέρει η ING, «το γεγονός ότι μια κεντρική τράπεζα τόσο φειδωλή όπως η SNB εξετάζει ανοιχτά αρνητικά επιτόκια δημιουργεί νέα δυναμική και εντός Ευρωζώνης».

Η ΕΚΤ μπορεί να ξεκίνησε τον κύκλο μειώσεων από τον Ιούνιο, ωστόσο προς το παρόν επιμένει ότι δεν πρόκειται να κινηθεί επιθετικά. Όμως, αν ενισχυθούν οι πιέσεις αποπληθωρισμού ή επανεμφανιστούν ανησυχίες για την ισοτιμία του ευρώ έναντι του φράγκου, τα δεδομένα ίσως αλλάξουν. Ένα υπερβολικά ισχυρό ευρώ δεν είναι προς το συμφέρον μίας οικονομίας που στηρίζεται στις εξαγωγές.

Το ερώτημα για το μέλλον

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν η SNB θα είναι η πρώτη από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που θα οδηγηθεί ξανά σε αρνητικά επιτόκια και αν αυτό θα αποτελέσει «οδηγό» ή έστω μοχλό πίεσης για την ΕΚΤ ή ακόμη και για άλλες οικονομίες με αποπληθωριστικά χαρακτηριστικά.

Η ING προειδοποιεί πως «ο αποπληθωρισμός είναι πιο ύπουλος από τον πληθωρισμό. Δεν γίνεται αντιληπτός άμεσα, αλλά μπορεί να αποσταθεροποιήσει μια οικονομία με λιγότερο ορατό αλλά πιο διαβρωτικό τρόπο».