Κενά στα σχολεία: Αποτέλεσμα και γραφειοκρατικής ανικανότητας

Η εκκίνηση της διαδικασίας για την στελέχωση των σχολείων με προσωπικό ξεκινά κάθε χρόνο με την αίτηση διορισμού για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς. Φέτος η ημερομηνία ήταν η 13η Αυγούστου, λιγότερο από ένα μήνα πριν τον αγιασμό της 11ης Σεπτεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι ήταν αδύνατο να είναι όλοι στις θέσεις τους στον αγιασμό, διότι ο χρόνος δεν επαρκούσε.

Πράγματι στις 9 Σεπτεμβρίου κατέθεσαν τις αιτήσεις τοποθέτησης οι εκπαιδευτικοί του πρώτου κύκλου των αναπληρωτών, με το τον Γ.Γ του Υπουργείου Παιδείας να δηλώνει ότι σε 15 μέρες θα ακολουθήσει ο δεύτερος κύκλος αναπληρωτών· ο τρίτος δεν γνωρίζουμε πότε. Δηλαδή μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου τα σχολεία θα λειτουργούν υποστελεχωμένα. Θα το καταλαβαίνετε κάθε φορά που θα βλέπετε μαθητές Γυμνασίου ή Λυκείου στον δρόμο πριν τις 2 η ώρα. Όλες οι τάξεις (εκτός της Γ Λυκείου) έχουν ωρολόγιο πρόγραμμα 35 ωρών την εβδομάδα, συνεπώς σχολάνε λίγο μετά τις 2. Αν βλέπετε μαθητές στους δρόμους πριν τις 2 σημαίνει ότι έχουν κενά στο πρόγραμμα και το σχολείο τους υπολειτουργεί.

Το όλο πρόβλημα λύνεται εύκολα. Αν η διαδικασία των αιτήσεων διορισμού είχε ξεκινήσει ένα μήνα πριν στις 13 Ιουλίου δηλαδή, τότε όλοι θα βρίσκονταν στη θέση τους στην ώρα τους. Θα μου πει κάποιος ότι υπάρχουν διαδικασίες όπως η κατάρτιση των πινάκων που προηγείται των αιτήσεων διορισμού. Πράγματι υπάρχουν και άλλες διαδικασίες που προηγούνται, αλλά η μη έγκαιρη ολοκλήρωσή τους μας δείχνει καθαρή γραφειοκρατική ανικανότητα. Η γραφειοκρατική ανικανότητα κρύβεται, συνήθως, πίσω από την αδυναμία συνεννόησης με άλλες υπηρεσίες και άλλες δικαιολογίες. Αυτή, όμως, είναι ευθύνη των Υπουργών να ελέγχουν τη γραφειοκρατία.

Είναι εφικτό να έχουμε όλους στις θέσεις τους στην ώρα τους; Ναι έχει συμβεί: το 2003, πριν 22 χρόνια, οι διορισμοί των μόνιμων εκπαιδευτικών ανακοινώθηκαν στις 23 Ιουλίου, ενώ φέτος στις 20 Αυγούστου. Να σημειώσουμε ότι τώρα οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά, συνεπώς είναι πολύ πιο γρήγορη η όλη διαδικασία αιτήσεων και τοποθετήσεων από ότι πριν από 20 χρόνια. Με περισσότερα τεχνολογικά μέσα, δηλαδή, δεν μπορούμε να έχουμε τους εκπαιδευτικούς στη θέση τους στην ώρα τους.

Οι συνέπειες αυτής της καθυστέρησης είναι πολλές. Πρώτη συνέπεια είναι οι χιλιάδες χαμένες διδακτικές ώρες. Ανακοινώθηκε η διδακτέα και εξεταστέα ύλη των προαγωγικών εξετάσεων του Λυκείου. Οι χιλιάδες χαμένες διδακτικές ώρες δεν επιτρέπουν στους καθηγητές να ολοκληρώσουν την ύλη που πρέπει να διδάξουν. Υποχρεώνονται να κάνουν ότι τα δίδαξαν σωστά, ενώ, αναγκαστικά, θα τα πασαλείψουν. Τα παιδιά αναγκαστικά θα πάνε στο φροντιστήριο για να τα μάθουν.

Οι χιλιάδες κενές ώρες απαιτούν συνεχή αναδιαμόρφωση του προγράμματος, που αλλάζει συνεχώς, με αποτέλεσμα κάποιοι μαθητές να μπερδεύονται, να υπάρχει συνεχής αναστάτωση και να ξεκινά η απαξίωση του σχολείου στα μάτια των μαθητών και των γονιών τους με το καλημέρα. Σκέφτονται οι γονείς τι σχολείο είναι αυτό που αλλάζει το πρόγραμμα κάθε εβδομάδα. Δεν μπορεί να κερδίσει το σεβασμό σου κάτι που εμφανώς δεν λειτουργεί σωστά. Δεν μπορείς να το πάρεις σοβαρά.

Αλλά και όταν αποκατασταθούν τα πράγματα και τα σχολεία είναι πλήρη και πάλι η λειτουργία είναι προβληματική. Δεν υπάρχει βοηθητικό προσωπικό, δεν υπάρχει γραμματεία στα σχολεία. Δεν υπάρχει επιστάτης. Αυτό σημαίνει ότι όταν ο Διευθυντής είναι εκτός γραφείου, είτε διότι έχει μάθημα, είτε διότι πρέπει να ελέγχει τη λειτουργία του σχολείου, το τηλέφωνο θα το σηκώνει όποιος τύχει να περνάει μπροστά από το γραφείο του. Φυσικά χωρίς επιστάτη όποιος θέλει μπαίνει στο σχολείο, χωρίς κανένα έλεγχο.

Το μάθημα που δίνουμε στα παιδιά μας είναι ότι η κοινωνία είναι ένα μπάχαλο που κάνει ότι λειτουργεί. Αυτό εισπράττουν από τη λειτουργία του σχολείου, αυτό θεωρούν ότι είναι η κοινωνία. Τέτοια μαθήματα τους δίνουμε και μετά απορούμε γιατί απαξιώνουν και απορρίπτουν τα πάντα.

Μία ακόμη πολύ σημαντική συνέπεια είναι η περιφρόνηση που δείχνει το Υπουργείο Παιδείας προς τους υπαλλήλους του. Ανακοινώνονται οι προσλήψεις των αναπληρωτών και θα πρέπει μέσα σε 5 ημέρες να αναλάβουν υπηρεσία. Να πάνε, δηλαδή, στην άλλη άκρη της Ελλάδας να νοικιάσουν σπίτι, να μετακομίσουν και να βρεθούν στον αγιασμό (ή και αργότερα) μέσα στην καλή χαρά. Γιατί τους βάζουν τόσο μεγάλη πίεση; Μετά εκπλήσσονται όταν πολλοί αναπληρωτές απορρίπτουν το διορισμό τους. Ο συνδυασμός χαμηλού μισθού και υψηλού ενοικίου λειτουργεί αποτρεπτικά για τους αναπληρωτές. Προφανώς δεν αποτελεί λύση η παροχή φθηνότερων ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.

Όλα αυτά που λέμε κάθε χρόνο, διότι καμία βελτίωση δεν βλέπουμε στο πέρασμα του χρόνου, δεν μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε στην ουσία: Ποιος διδάσκει, τι διδάσκει, πώς το διδάσκει και γιατί το διδάσκει. Τα εργαστήρια για πειράματα Φυσικής και Χημείας, για παράδειγμα, υπολειτουργούν στα περισσότερα σχολεία. Θα χρηματοδοτηθεί ο εκσυγχρονισμός τους είπε η Υπουργός Παιδείας. Πάλι δεν θα λειτουργήσουν. Ας δούμε πώς λειτουργούν τα εργαστήρια στην Αγγλία, όπως μου είπε ένας Έλληνας εκπαιδευτικός που διδάσκει σε σχολείο της Αγγλίας. Όταν θέλει να κάνει ένα πείραμα στους μαθητές του, απευθύνεται στον υπεύθυνο του εργαστηρίου, που είναι τεχνικός, και του ανακοινώνει ότι την τάδε μέρα θα δείξει το τάδε πείραμα στους μαθητές του. Για την εκτέλεση του πειράματος θα χρειαστεί αυτά τα υλικά. Ο τεχνικός θα τα προμηθευτεί, θα ετοιμάσει τα απαραίτητα όργανα, θα φροντίσει για την ασφάλεια όλων και ο καθηγητής θα μπει στο εργαστήριο με τους μαθητές του, θα εκτελέσει το πείραμα και θα επιστρέψει στην τάξη του. Καμία σχέση με αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα. Φυσικά όλα αυτά δεν μπορούν να λειτουργούν σε σχολεία με 100 μαθητές. Απαιτούνται οικονομίες κλίμακας, οπότε ένα άλλο πρόβλημα ξεφυτρώνει. Κανείς, όμως, δεν συζητά γι’ αυτά διότι η συζήτηση εξαντλείται στις προσλήψεις των μονίμων και των αναπληρωτών. Πώς να προχωρήσουμε μπροστά έτσι;

* Μαθηματικού – Ερευνητή
[email protected],
www.stadiodromia.gr