Κλιματική αλλαγή: Οι περισσότερες παράκτιες πόλεις κινδυνεύουν να πεθάνουν και πολλές άλλες θα εξαφανιστούν λόγω των πλημμυρών

Η στρατηγική τους θέση δίπλα στη θάλασσα τις ανέδειξε σε εμπορικά και πολιτιστικά κέντρα, όμως οι παράκτιες πόλεις πλέον απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Από το Μουμπάι ως το Μαϊάμι, τη Ντάκα και τη Βενετία, αυτές οι πόλεις με τους εκατομμύρια κατοίκους τους βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή» της κλιματικής κρίσης, η οποία απειλεί να αλλάξει τον παγκόσμιο χάρτη, προειδοποιεί έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC).

«Το επίπεδο της θάλασσας εξακολουθεί να ανεβαίνει, οι πλημμύρες είναι ολοένα και συχνότερες και πιο έντονες, η υπερθέρμανση αυξάνει την οξύτητα των ωκεανών και κάνει τους καύσωνες πιο έντονους», σημειώνουν οι επιστήμονες σε αυτή την έκθεση των 4.000 σελίδων για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Κατά συνέπεια «πρέπει να λάβουμε δύσκολες αποφάσεις».

Λόγω της θερμικής διαστολής των ωκεανών και του λιώσιμου των πάγων εξαιτίας της υπερθέρμανσης της Γης, η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας απειλεί να μολύνει με θαλασσινό νερό τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και να καταστρέψει στρατηγικής σημασίας υποδομές, όπως λιμάνια και αεροδρόμια.

«Ένας κίνδυνος για τις κοινωνίες και την παγκόσμια οικονομία εν γένει», προειδοποιεί η IPCC, καθώς περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού και των υποδομών βρίσκονται λιγότερα από 10 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

Και σε κάποιες μεγαλουπόλεις, μικρά νησιά και αρκτικές κοινότητες οι επιπτώσεις ενδέχεται να καταστούν εμφανείς πολύ γρήγορα, στη διάρκεια της ζωής του υφιστάμενου πληθυσμού.

Εκτοπισμοί

Η μετανάστευση που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει στο Μπανγκλαντές, όπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι ενδέχεται να εκτοπιστούν ως το 2050 λόγω της ανόδου του επιπέδου της θάλασσας.

Οι κλιματικοί μετανάστες ίσως επιλέξουν τη Ντάκα, όμως και η πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές απειλείται.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σε έναν κόσμο όπου η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή (ο ελάχιστος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα), κάτι που σημαίνει ότι το επίπεδο των ωκεανών μπορεί να αυξηθεί κατά 60 εκατοστά ως το τέλος του αιώνα.

Η τύχη πολλών παράκτιων πόλεων θα είναι τραγική, αν δεν μειωθεί δραστικά η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, τονίζει η IPCC.

Ανεξαρτήτως του ρυθμού εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα «η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών επιταχύνεται και θα συνεχίσει να επιταχύνεται επί χιλιετίες», προσθέτει.

«Οι περισσότερες παράκτιες πόλεις κινδυνεύουν να πεθάνουν. Πολλές άλλες θα εξαφανιστούν λόγω των πλημμυρών. Ως το 2050 θα έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα», εξηγεί ο Μπεν Στράους του οργανισμού Climate Central.

Παρά τις πολλές δυσοίωνες προβλέψεις, οι παράκτιες πόλεις εξακολουθούν να μεγαλώνουν, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών θυμάτων, κυρίως στην Ασία και την Αφρική.

«Μπανιέρα»

Πώς μπορούν να προστατευθούν οι μεγαλουπόλεις;

Με τη δημιουργία φραγμάτων, την κατασκευή τειχών, την αποκατάσταση παράκτιων οικοσυστημάτων που παρέχουν φυσική προστασία. Δεν υπάρχουν θαυματουργές λύσεις και οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι πολλές και ολοένα και πιο περίπλοκες.

«Πρέπει να δράσουμε και να δράσουμε τώρα, διότι ήδη έχουμε καθυστερήσει», σχολιάζει ο Γιόχαν Φερλίντε, υπεύθυνος του προγράμματος προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο Ρότερνταμ.

Με το 85% του εδάφους της κάτω από το επίπεδο της θάλασσας η ολλανδική πόλη είναι «σαν μπανιέρα», εξηγεί. «Πρέπει να αντλούμε κάθε σταγόνα νερού που πέφτει. Πρέπει πραγματικά να καινοτομήσουμε για να διατηρήσουμε στεγνά τα πόδια μας».

Όμως δεν μπορούν όλες οι χώρες να υιοθετούν καινοτόμους τρόπους προστασίας. Και η IPCC προειδοποιεί ότι όλα τα χρήματα του κόσμου δεν αποτελούν σίγουρη εγγύηση κατά της μετανάστευσης των κατοίκων των παράκτιων πόλεων.

Η Ινδονησία ήδη σκοπεύει να μετακινήσει την πρωτεύουσά της από τη Τζακάρτα στο Βόρνεο. Όμως κάποια κτίσματα είναι αναντικατάστατα, όπως στη Βενετία, όπου το 90% των οικημάτων απειλείται από το νερό. Στη διάρκεια του φαινομένου της πλημμυρίδας, το νερό φτάνει ως την πλατεία του Αγίου Μάρκου.

Όμως αν το επίπεδο της θάλασσας ανέβει κατά 30 εκατοστά, το νερό που θα πλημμυρίζει την πόλη θα παραμένει στάσιμο επί εβδομάδες.

«Οι προσπάθειές μας να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή έχουν στόχο να προστατεύσουν τις ζωές μας σήμερα, όμως καθορίζουν και τις ιστορίες που θα λένε οι απόγονοί μας για εμάς», σχολιάζει ο Μπεν Στράους.

«Και πιστεύω ότι οι ιστορίες που θα διηγούνται όλα όσα χάσαμε, όλα όσα δεν καταφέραμε να προστατεύσουμε θα είναι πολλές», προσθέτει.