Μια «νέα Βαϊμάρη»

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα είναι το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Οι δημοσκοπήσεις στις περισσότερες χώρες της ΕΕ δείχνουν μια μεγάλη άνοδο της άκρας δεξιάς, στασιμότητα στην κεντροδεξιά και υποχώρηση της κεντροαριστεράς.

Δυο είναι οι κύριες εξελίξεις που καθορίζουν σήμερα το σκηνικό: οικονομική κρίση και μια πολιτική κρίση που χαρακτηρίζεται από την αυξανόμενη δυσπιστία προς τα συστημικά κόμματα σε σημαντικά τμήματα του πληθυσμού. Μια δυσπιστία που στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης πριν 15 χρόνια εκφράστηκε με τη στήριξη των πολιτών σε κεντροαριστερά κόμματα, κυρίως σε ορισμένες χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, που επλήγησαν περισσότερο.

Τα κόμματα αυτά έπαιξαν όμως, ρόλο πυροσβέστη και σωτήρα του συστήματος και σήμερα βυθίζονται στο περιθώριο. Για πολλούς, η αριστερά σε όλες τις εκφάνσεις της,φαίνεται τώρα να είναι μέρος του κατεστημένου. Αν και το πρόγραμμά της είναι μακράν το πιο επικριτικό για το σύστημα και οι στρατηγικές της  βασίζονται στην «ταξική πολιτική», συχνά τα αριστερά κόμματα  θεωρούνται μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.Πιθανώς επειδή ενήργησαν πολύ «ήμερα» και υπερβολικά υποστηρικτικά προς το κράτος και το σύστημα, κατά τις φάσεις αιχμής των προηγούμενων κρίσεων.

Κρίση της Αριστεράς

Από τη Γερμανία, ως τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και φυσικά στην Ελλάδα, η αριστερά βρίσκεται σε κρίση. Μια κρίση που αναμένεται να αποτυπωθεί στις επερχόμενες ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Ηδη η Αριστερά είναι η μικρότερη κοινοβουλευτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μόλις 38 ευρωβουλευτές από 13 χώρες. Τι την περιμένει τον Ιούνιο; Θα κατορθώσει να διατηρήσει το καθεστώς της πολιτικής ομάδας στη νέα Ευρωβουλή; Για να το πετύχει πρέπει να έχει τουλάχιστον 23 ευρωβουλευτές από επτά κράτη μέλη. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, το Die Linke, η Αριστερά παλεύει για επιβίωση.Η αποχώρηση από το κόμμα της επιφανούς βουλευτίνας Σάρα Βάγκενκνεχτ με άλλους εννιά συναδέλφους της, βύθισε το Die Linke στη θάλασσα της αβεβαιότητας.

Στην Ισπανία οι Podemos διασπάστηκαν και στη συνέχεια κατέρρευσε η συμμαχία τους με την Izquierda Unida, την Ενωμένη Αριστερά.

Στη Γαλλία,  η υπό τον Μελανσόν ομάδα της  Αριστεράς, Nupes, έχει διαλυθεί και στην Ελλάδα ο ΣΥΡΙΖΑ σίγουρα δεν θα εκπροσωπείται πλέον με 6 ευρωβουλευτές στο Ευρωκοινοβούλιο.

Αλλά και η Σοσιαλδημοκρατία δεν τα πάει πολύ καλύτερα στην Ευρώπη. Στη Γερμανία, το κυβερνών SPD καταρρέει και δεν ξεπερνά το 15% στις δημοσκοπήσεις, ενώ στη Γαλλία το Σοσιαλιστικό κόμμα είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Μόνο στη Δανία, οι σοσιαλδημοκράτες είναι σε άνοδο και αυτό γιατί έχουν μια σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική.

Νέο κυρίαρχο ρεύμα

Η αντιπροσφυγική πολιτική άλλωστε είναι αυτη που δίνει αέρα στα πανιά και των κομμάτων της άκρας δεξιάς. Ο φόβος κοινωνικής παρακμής και απώλειας της ευημερίας των Ευρωπαίων αντί να τους κάνει να αναζητούν τις πραγματικές αιτίες της οικονομικής κρίσης, είναι πιο εύκολο να τα ρίχνουν στους μετανάστες ως τον αποδιοπομπαίο τράγο.Και ας είναι οι μόνοι που μπορούν να λύσουν το οξύ δημογραφικό πρόβλημα στη γηράσκουσα Γηραιά ήπειρο.

Οι σκληροπυρηνικοί της μετανάστευσης είναι το νέο κυρίαρχο ρεύμα στην ΕΕ. Οι ακραίες απόψεις της Τζόρτζια Μελόνι και του Ορμπαν κερδίζουν έδαφος μεταξύ των Ευρωπαίων κεντρώων . Δεν αποκλείεται μάλιστα να σχηματίσουν ένα πολιτικό μπλοκ μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Η σταδιακή φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού,  ο φόβος της αποβιομηχάνισης και της απώλειας θέσεων εργασίας και της κοινωνικής παρακμής, δεν οφείλεται φυσικά στους μετανάστες,αλλά στην μυωπική πολιτική που ακολουθούν οι ταγοί της ΕΕ σε όλα τα μέτωπα.

Η πολιτική κρίση και η αυξανόμενη δυσπιστία μεταξύ του πληθυσμού έχουν φυσικά  διαγνωστεί τα τελευταία χρόνια. Εχουν γίνει προσπάθειες να περιγραφούν με όρους όπως «απογοήτευση από την πολιτική» και «μεταδημοκρατία».

Η κρίση στο κομματικό σύστημα βαθαίνει μαζί με την «αντικαθεστωτική» στάση στο εκλογικό σώμα. Δεν είναι λίγοι άλλωστε εκείνοι που ήδη βλέπουν στον ορίζοντα μια «νέα Βαϊμάρη»…