Κίνητρα παραμονής στον τόπο τους, όπως δωρεάν σίτιση και κατάλυμα διαμονής, θα μπορούν να παρέχουν και στους δικούς τους υπαλλήλους, μόνιμους ή συμβασιούχους, οι ορεινοί και οι νησιωτικοί δήμοι.
Η δυνατότητα παροχής των εν λόγω κινήτρων σε δημοτικούς υπαλλήλους επανήλθε προσφάτως με διάταξη στο νόμο του υπουργείου Εσωτερικών για την τηλεργασία στο δημόσιο (νόμος 4807/2021, άρθρο 26). Πρόκειται ουσιαστικά για επαναφορά παλαιότερων προβλέψεων που είχαν εισαχθεί το 2017 (με το νόμο 4483/2017, ένα νόμο-«σκούπα» που ρύθμιζε πολλά θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης), οι οποίες όμως στη συνέχεια αφαιρέθηκαν. Το αποτέλεσμα ήταν ναι μεν να προβλέπεται η παροχή αντίστοιχων κινήτρων, αλλά σε άλλες κατηγορίες υπαλλήλων (ιατρούς, νοσηλευτές, αστυνομικούς, πυροσβέστες, εκπαιδευτικούς κ.ά.) και όχι σε δημοτικούς υπαλλήλους.
Τα κίνητρα προς τους υπαλλήλους των ΟΤΑ επανήλθαν με στόχο να αντιμετωπιστούν φαινόμενα υποστελέχωσης των υπηρεσιών των ορεινών και νησιωτικών δήμων, αλλά και να αναβαθμιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς μόνιμους κατοίκους αλλά και τουρίστες, σύμφωνα με τη σχετική αιτιολογική έκθεση.
Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται απόφαση δημοτικού συμβουλίου για την παροχή των κινήτρων. Απαιτείται επίσης βεβαίωσης της ύπαρξης ανάλογων πόρων από την οικονομική υπηρεσία του ΟΤΑ.
Κίνητρα όπως δωρεάν σίτιση ή κατάλυμα διαμονής, μπορούν να παρέχονται και από Περιφέρειες.
Ωστόσο, δεν μπορούν να είναι όλοι οι υπάλληλοι νησιωτικών και ορεινών δήμων δικαιούχοι των παροχών. Σύμφωνα με παλαιότερη -αλλά ισχύουσα- πρόβλεψη του νόμου, «τα ανωτέρω δεν ισχύουν για τους κατοίκους των περιοχών αυτών ή τους συζύγους τους ή τα ανήλικα τέκνα αυτών που έχουν την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία κατοικίας στην περιοχή υπηρέτησης».
Από την άλλη, οι διευκολύνσεις μπορούν να χορηγούνται και σε υπαλλήλους που αποσπώνται στους ορεινούς ή νησιωτικούς δήμους για τη στελέχωση των υπηρεσιών τους.
Μετά τις τροποποιήσεις, η ισχύουσα διάταξη (άρθρο 32 του νόμου 4483/2017) έχει ως σήμερα ως εξής:
Άρθρο 32
Παροχή κινήτρων σε εργαζομένους από Ο.Τ.Α. ορεινών και νησιωτικών περιοχών
- Οι ορεινοί Δήμοι του άρθρου 1 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), οι δήμοι με πληθυσμό έως 30.000 κατοίκους, των οποίων τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) των δημοτικών ή κοινοτικών ενοτήτων χαρακτηρίζονται ως ορεινές στο Μητρώο Δήμων, Κοινοτήτων και Οικισμών της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι νησιωτικοί δήμοι, τα νομικά πρόσωπα αυτών, καθώς και οι Ο.Τ.Α. β’ βαθμού στην εδαφική περιφέρεια των οποίων ανήκουν οι προαναφερόμενοι δήμοι, μπορούν να παρέχουν δωρεάν σίτιση και κατάλυμα διαμονής στους υπαλλήλους τους, μονίμους και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου ή ορισμένου χρόνου, στο ιατρικό, παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των κέντρων υγείας και των δημόσιων νοσοκομείων, στο προσωπικό του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Β.), στο ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής και του Πυροσβεστικού Σώματος και στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.), οι οποίοι παρέχουν υπηρεσία στις περιοχές δικαιοδοσίας τους. Η διευκόλυνση του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να χορηγείται και σε υπαλλήλους που αποσπώνται στους Δήμους αυτούς για τη στελέχωση των Υπηρεσιών τους. Ο υπολογισμός του πληθυσμού γίνεται σύμφωνα με τα στοιχεία πραγματικού πληθυσμού της τελευταίας απογραφής.
- Για τις ανωτέρω παροχές λαμβάνεται απόφαση από το οικείο Δημοτικό ή Διοικητικό Συμβούλιο, με την οποία εξειδικεύονται οι κατά περίπτωση παροχές και το χρονικό διάστημα ισχύος αυτών, κατόπιν βεβαίωσης της ύπαρξης ανάλογων πόρων από την οικονομική υπηρεσία του Ο.Τ.Α.
- Τα ανωτέρω δεν ισχύουν για τους κατοίκους των περιοχών αυτών ή τους συζύγους τους ή τα ανήλικα τέκνα αυτών που έχουν την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία κατοικίας στην περιοχή υπηρέτησης.
- Οι παροχές της παραγράφου 1 μπορούν να χορηγούνται υπό τις ίδιες προϋποθέσεις, και από νησιωτικούς δήμους με πληθυσμό μεγαλύτερο των 18.000 κατοίκων, εφόσον αφορούν αποκλειστικά εργαζομένους που υπηρετούν σε αυτοτελή νησιά που συνιστούν τοπικές κοινότητες αυτών.
- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών καθορίζεται σύστημα παρακολούθησης των οικονομικών αποτελεσμάτων της εφαρμογής του άρθρου αυτού.