Νάντια Μουρούζη, Ελένη Παργινού και Ελένη Μολέσκη μάς μιλούν για το «ΑΛΦΑΒΗΤΟ»

«ΑΛΦΑΒΗΤΟ: Ένα Οικολογικό Συμφωνικό Ποίημα» είναι ο τίτλος της παράστασης που βασίζεται στο ομώνυμο ποιητικό έργο της Δανής συγγραφέως και ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν που θα παρουσιαστεί, στο πλαίσιο του φετινού προγράμματος του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού στις 9 και 10 Αυγούστου στο Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας -Προμαχώνας Savorngan  και στις 12 και 13 Αυγούστου στον Βοτανικό Κήπο στην Κεφαλονιά.

Οι ηθοποιοί της παράστασης, Νάντια Μουρούζη, Ελένη Παργινού και Ελένη Μολέσκη μίλησαν μαζί μας.

Λίγα λόγια σας για το κείμενο της παράστασης, τις βασικές θεματικές και τα μηνύματά του;

Νάντια Μουρούζη (Ν.Μ.): «Πρόκειται για ποίηση υψηλής ποιότητας. Το Αλφάβητο της Ίνγκερ Κρίστενσεν  είναι ένα εγκώμιο στη ζωή, ένα εγκώμιο στα πρώτα στοιχεία και στα τόσα ασήμαντα που είναι γεμάτα σημασία. Ένας ύμνος στο νερό, στον αέρα, στη βροχή, στον ήλιο, στο φεγγάρι, στη σιωπή, στα πουλιά, τα δέντρα, στα φυτά και τα ζώα που ο σημερινός άνθρωπος κακομεταχειρίζεται, πολλές φορές μέχρι εξόντωσης. Κι όμως ο άνθρωπος είναι η φύση· φύση και άνθρωπος είναι ένα. Το ποίημα στο σύνολό του εκπέμπει μια σοφία ΖΕΝ: “σκέψου όπως σκέφτεται ένα φύλλο σε δέντρο, όπως σκέφτεται λίγη λάσπη, λίγες σταγόνες βροχής, σκέψου σαν καθρέφτης ζωτικής σημασίας” ή, “άσε τα πράγματα στη θέση τους. Πρόσθεσε τις λέξεις αλλά άσε τα πράγματα στη θέση τους”. Το ποίημα θυμίζει, επίσης, το κενό των ασκητών της ορθόδοξης παράδοσης. Το κενό εκείνο που περιέχει όλες τις δυνατότητες».

Ελένη Παργινού (Ε.Π.): «Η Κρίστενσεν, δοκιμάζοντας τη δομή της μαθηματικής ακολουθίας Fibonacci, δημιουργεί ένα σπειροειδές ποιητικό σύμπαν, στο οποίο αποτυπώνεται η οντολογική αγωνία του ανθρώπου. Το περιβάλλον -όπως το γνωρίζουμε- εκλείπει, ο κόσμος καταρρέει και ο άνθρωπος προστρέχει στο τελευταίο του καταφύγιο, εκείνο το ερώτημα που θα τον ενεργοποιήσει προς μία κατεύθυνση  ανάληψης ευθύνης. Η Κρίστενσεν, μέσα από τον εναγώνιο ποιητικό της λόγο, δημιουργεί μία υποθετική συνθήκη ολοσχερούς καταστροφής του κόσμου και τοποθετεί απέναντι σ’ αυτήν τη συνθήκη τον άνθρωπο, δηλαδή εμάς, να στοχαστούμε μ’ έναν τρόπο, το μέλλον που επιλέγουμε».

Ελένη Μολέσκη (Ε.Μ.): «Η παράσταση βασίζεται στο έργο της σπουδαίας Δανής ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν. Η Κρίστενσεν κυκλοφόρησε αυτό το ποίημα το 1981, επηρεασμένη από τον φόβο της πυρηνικής απειλής και της οικολογικής καταστροφής που αυτή θα επέφερε. Γράφει ένα ιδιαίτερο ρέκβιεμ για τον κόσμο. Τρυφερό και σπαρακτικό, ταυτόχρονα. Μια αλφαβητική καταγραφή των πιο όμορφων πραγμάτων στον κόσμο, των ήρεμων στιγμών της καθημερινότητας αλλά και όλων αυτών που τα απειλούν. Οι ελεύθερες αυτές ποιητικές εικόνες ακολουθούν μια αυστηρή μαθηματική δομή κι έτσι δημιουργείται ένα σπονδυλωτό έργο με 14 ενότητες, που η καθεμιά ανταποκρίνεται σε ένα γράμμα του λατινικού αλφάβητου κι αριθμός των στίχων κάθε ενότητας αυξάνεται ακολουθώντας τη μαθηματική ακολουθία Fibonacci. Το αλφάβητο σταματάει στο γράμμα «Ν» -στο πρώτο γράμμα  της μεγαλύτερης οικολογικής απειλής, αυτής του πυρηνικού πολέμου (Nuclear war). Στο γράμμα αυτό, το νήμα κόβεται απότομα όπως καταρρέει και το νόημα του κόσμου, όταν εμείς οι ίδιοι απειλούμε να καταστρέψουμε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε».

Πείτε μας μία φράση του κειμένου στην οποία βρίσκετε ιδιαίτερη ποιητική / συγγραφική δύναμη καθώς και λίγα λόγια για την παράσταση. Τι θα δούμε «επί σκηνής»;

Ν.Μ.: «Βρίσκω πως ένα από τα ιδιαίτερα σημαντικά αποσπάσματα είναι το ακόλουθο:
“Ο οποιοσδήποτε κάθεται όμηρος στη ζούγκλα της συνείδησης και χτίζει μια εκκλησιά από χιόνι, ο οποιοσδήποτε λέει ό, τι του κατέβει για την τιμωρία των θεών, για το χάος που θα φτάσει στο αποκορύφωμά του πολύ πιο πριν το χρόνο..”

Η δραματοποίηση της ποίησης είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Επίσης, για το ίδιο ποιητικό κείμενο, πολλαπλές διαφορετικές, δραματουργικές προσεγγίσεις είναι δυνατές. Η δική μας προσέγγιση έχει κάτι το εξπρεσιονιστικό. Τρεις διαφορετικές περσόνες, τρεις διαφορετικοί χαρακτήρες σ᾽ έναν γύρο του κόσμου που περνάει από την Αρκτική και  από την Ανταρκτική αλλά και από τη Χιροσίμα, από τα δέντρα και τους θάμνους ως τις λειχήνες, από τα πουλιά των πάγων και τις πολικές αρκούδες μέχρι τους κορυδαλλούς από τα πηγάδια και τις πηγές. Μιλάει, επίσης, για τον θάνατο που κουβαλάμε. Για τον άνθρωπο στη ζωτική του αβεβαιότητα, για τον κόσμο ολόκληρο. Η δική μου περσόνα, π.χ., κρατάει κάποια απόσταση, δείχνει μια κάποια σοφία».

Ε.Π.: Επιλέγω την φράση “Ο Ίκαρος ο αβοήθητος υπάρχει, τυλιγμένος με λιωμένες κέρινες φτερούγες  υπάρχει, ο Ίκαρος”,  γιατί μέσα από τον συγκεκριμένο συμβολισμό, αντιπαραβάλλοντας δηλαδή τον μύθο του Ίκαρου και του Δαίδαλου, η Κρίστενσεν σχολιάζει την τάση της ανθρωπότητας να κατακτήσει τα αδύνατα και να φτάσει όπου δεν μπορεί· την προσπάθεια να υπερκεράσει ο άνθρωπος την ίδια του τη φύση, ακόμα και ο θάνατος να αντιμετωπιστεί ως πρόβλημα που ψάχνει τη λύση του. Η πρόοδος της τεχνολογίας και η βία που ασκεί. Ένα νόμισμα με δύο όψεις. Αυτές οι δύο όψεις συνυπάρχουν και αναδεικνύονται μέσα σε μία φράση, επιτρέποντας σ’ εμάς να ταλαντευτούμε την ίδια στιγμή ανάμεσα στον θαυμασμό για τις επιτεύξεις του ανθρώπου και στο αίσθημα ματαίωσης που προκαλεί η θνητή του φύση».

Ε.Μ.: «Επί σκηνής, θα δείτε ένα δυστοπικό περιβάλλον, με έντονες εικαστικές και ηχητικές ατμόσφαιρες, στο οποίο τρεις ανθρώπινες μορφές προσπαθούν να απαριθμήσουν όλα όσα υπάρχουν ή υπήρχαν στον κόσμο, να βάλουν τα γράμματα της αλφαβήτου στη σειρά σαν μια ιδιότυπη τελετή,  ώστε το αλφάβητο άρα κι ο κόσμος όπως τον ξέρουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν. Είναι μια κραυγή για αναγέννηση μέσα από την καταστροφή.

Στο ποίημα με συγκινούν βαθιά οι στίχοι: “Μια προσευχή, μια συνηθισμένη προσευχή, μια συνηθισμένη μέρα, για να συνεχιστεί η ζωή τελείως συνηθισμένα”.  Τον τελευταίο καιρό,  οι εκπλήξεις δεν ήταν για καλό.

Ταυτότητα Παράστασης

Μετάφραση: Σωτήρης Σουλιώτης
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη
Επιστημονικός Συνεργάτης: Νίκος Λυμπέρης
Μουσική – Ηχητικός Σχεδιασμός: Κωνσταντίνος Φραντζής
Συνεργασία στην ηχητική επένδυση: Δανάη Τσαδήμα
Σκηνογραφική & Ενδυματολογική Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Επιμέλεια Κίνησης: Ελένη Παργινού
Φωτογραφίες: Δήμητρα Παπαγεωργίου
Βοηθός Σκηνογράφου Ενδυματολόγου: Ζωή Κελέση
Βοηθοί παραγωγής: Ισμήνη Ξάνθου, Μαρίνα Πινιατώρου,
Τεχνική Υποστήριξη: SoundCheck – Αντώνης Χονδρογιάννης
Υπεύθυνοι Επικοινωνίας: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας (ContAct)
Οργάνωση Παραγωγής: Ομάδα Kentro

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Νάντια Μουρούζη, Ελένη Παργινού, Ελένη Μολέσκη
Μουσικοί επί σκηνής: (liveelectronics): Δανάη Τσαδήμα, Κωνσταντίνος Φραντζής