Οι δρόμοι της ψηφιοποίησης

Στο επίκεντρο μια σημαντικής τεχνολογικής μετατόπισης βρίσκεται ο κλάδος των μεταφορέων, των logistics και της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Τα παγκόσμια δίκτυα εφοδιασμού αναμορφώνονται σε πρωτοφανή βαθμό και ρυθμό και μετατρέπονται σε σχεδόν ολοκληρωμένα ψηφιακά οικοσυστήματα.

Σε μια εποχή όπου βιώνουμε αλλεπάλληλες κρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και ειδικότερα στη χώρα μας περάσαμε από την υγειονομική κρίση στην ενεργειακή κρίση, από τις πυρκαγιές στις πλημμύρες, ενώ τις δυσάρεστες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία διαδέχθηκαν πρόσφατα αυτές στη Μέση Ανατολή, η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας προσφέρει εκπληκτική επιχειρηματική ταχύτητα και ευκινησία, καθώς και τη δημιουργία δικτύων εφοδιαστικής αλυσίδας που είναι διασυνδεδεμένα, αξιόπιστα και ασφαλή.

Mε δεδομένο τα παραπάνω ο κλάδος της Εφοδιαστικής Αλυσίδας σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών και συναρμόδιους φορείς εστιάζει στην ανάπτυξη του πρώτου πανευρωπαϊκού δικτύου για την απρόσκοπτη ανταλλαγή δεδομένων στις μεταφορές και τα logistics, που ενισχύει σημαντικά την προσπάθεια ψηφιοποίησης του τομέα στην Ελλάδα.

Η ψηφιοποίηση των logistics και των υπηρεσιών εμπορευματικών μεταφορών, που αποτελεί προσπάθεια, αλλά και όραμα του κλάδου, επιδιώκεται μέσα από την ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών (C-ITS) σε τμήματα του κύριου οδικού άξονα της χώρας, σε συνδυασμό την καινοτομία και τις συνέργειες που μπορεί να γίνουν στο πλαίσιο της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας.

Στο πλαίσιο λοιπόν των ενεργειών για να μετατραπεί η Ελλάδα σε διεθνές κέντρο Μεταφορών και Logistics, πέραν των λοιπών δράσεων του Υπουργείου, προωθείται το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταφορών και Logistics, που υλοποιείται μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος FENIX. Το πανευρωπαϊκό δίκτυο πληροφόρησης και ανταλλαγής δεδομένων στις Μεταφορές και τα Logistics, που αναπτύσσεται, χρηματοδοτείται μέσω του Connecting Europe Facility, αναμένεται να υλοποιηθεί πλήρως την ερχόμενη τετραετία. Στόχος είναι ενοποιώντας ψηφιακά την ελληνική με την ευρωπαϊκή αγορά του κλάδου, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της πατρίδας μας ως κύριο σημείο εισόδου στους εμπορικούς διαδρόμους Ευρώπης και Ασίας, αναδεικνύοντας την Ελλάδα ως ένα σύγχρονο και ελκυστικό hub Μεταφορών και Logistics.

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταφορών και Logistics, αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για το οικοσύστημα Μεταφορών και Εφοδιαστικής και να αποτελέσει εργαλείο για την ανάπτυξη πολιτικών και δράσεων από τα εμπλεκόμενα μέρη. Σύμφωνα με την Δρ. Γεωργία Αϋφαντοπούλου, Διευθύντρια Ερευνών / Αναπληρώτρια Διευθύντρια ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ, “η αποτελεσματική διαχείριση των ροών δεδομένων και πληροφορίας κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών μεταφορών και logistics.

Όμως στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αντιμετωπίζουμε ακόμη σημαντικές ελλείψεις και δυσκολίες, που δυσχεραίνουν σημαντικά την ανάπτυξη καινοτόμων, αποδοτικών και περιβαλλοντικά φιλικών υπηρεσιών μεταφορών, καθώς και αποτελεσματικών συστημάτων logistics. Τα δεδομένα δεν ανταλλάσσονται κατά μήκος της αλυσίδας μεταφοράς λόγω ανταγωνισμού και έλλειψης εμπιστοσύνης.

Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών καθυστερεί και οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όταν αναπτύσσονται, παρέχονται τοπικά και με μειωμένη διαλειτουργικότητα. Το πόσο αποδοτικά είναι τα ελληνικά logistics και πόσο ανταγωνιστικές οι υπηρεσίες που παρέχονται από τον κλάδο στον διευρωπαϊκό άξονα που διέρχεται από την Ελλάδα δεν είναι ποσοτικοποιημένα και γνωστά”.

Η πλατφόρμα “Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταφορών & Logistics” αναπτύσσεται και διασυνδέεται στο δίκτυο FENIX στο πλαίσιο του ελληνικού πιλότου. Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταφορών & Logistics αποτελεί ένα μηχανισμό παρακολούθησης του κλάδου για την υποστήριξη αποφάσεων σε επίπεδο στρατηγικών και προτάσεων πολιτικής ενίσχυσης στον τομέα μεταφορών και εφοδιαστικής (Τ&L) στην Ελλάδα.

Εστιάζει στις συγκεκριμένες προκλήσεις της χώρας για να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα του τομέα, να συνεισφέρει στη διάδοση γνώσης σχετικά με νέες ερευνητικές και επιχειρηματικές τάσεις, και να ενισχύσει την ανάπτυξη νέων πολιτικών και στρατηγικών κατευθύνσεων για τις μεταφορές και την εφοδιαστική στην Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα, η πλατφόρμα δεν αποτελεί απλώς αποθετήριο στατιστικών στοιχείων και δεδομένων αλλά αποθετήριο γνώσης που:

– Συλλέγει, παρακολουθεί και αναλύει λειτουργικά δεδομένα για την ανάπτυξη δεικτών αποδοτικότητας και benchmarking του ελληνικού διαδρόμου μεταφοράς και των λειτουργιών logistics στην Ελλάδα.

– Αποτελεί μητρώο επιχειρήσεων του κλάδου με δυνατότητα αυτοματοποιημένης και οικοσυστηματικής λήψης/επεξεργασίας πληροφορίας.

– Αποτελεί μητρώο υποδομών του κλάδου.

– Συγκεντρώνει ψηφιακές υπηρεσίες σχεδιασμού, διαχείρισης και παρακολούθησης πολυτροπικής μεταφοράς και λειτουργιών logistics κατά μήκος της αλυσίδας.

– Παρέχει εργαλεία ενίσχυσης της καινοτομίας και της συνεργατικότητας και εμπέδωσης νέων επιχειρηματικών καλών πρακτικών.

– Παρέχει εργαλεία ενίσχυσης της επικοινωνίας μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (Public-Private Dialogue Platform).

Το έργο FENIX στοχεύει στην ενθάρρυνση των συνεργιών και την ενίσχυση τη σύμπραξης μεταξύ των φορέων της εφοδιαστικής αλυσίδας, για την εφαρμογή τεχνολογιών που θα επιλύσουν τα παραπάνω προβλήματα, ανοίγοντας το δρόμο προς την καθολική ψηφιοποίηση των μεταφορών και logistics στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Στην Ελλάδα, μαζί με ιδιώτες εταίρους, ερευνητές και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, το ΕΚΕΤΑ ανέπτυξε υπηρεσίες που αποτελούν απτά παραδείγματα λειτουργικών εφαρμογών για την επίτευξη ολοκληρωμένων λειτουργιών μεταφορών και logistics και υλοποιήσε την πλατφόρμα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταφορών & Logistics, που αναδεικνύεται, με την συμμετοχή όλου του οικοσυστήματος, σε κέντρο αναφοράς αξιοποίησης δεδομένων (data space) στις μεταφορές και την εφοδιαστική στην Ελλάδα του μέλλοντος.

Η δράση C-Roads Greece περιλαμβάνει τη μελέτη, ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών (C-ITS) σε τμήματα του κύριου οδικού άξονα της χώρας (core TEN-T network) και την εναρμόνιση με τις αντίστοιχες πιλοτικές δοκιμές στα άλλα Κράτη Μέλη (μέσω του C-Roads platform) ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών αυτών.

Θα εστιάσει κυρίως στις C-ITS υπηρεσίες της “1ης ημέρας” (Day 1) και σε ορισμένες υπηρεσίες της “1.5 ημέρας” (Day 1.5) στην Ευρώπη και θα μελετήσει την ευρεία και αρμονική εφαρμογή αυτών των υπηρεσιών στην Ελλάδα.

Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στο πλαίσιο της υπογραφείσας Συμφωνίας Επιχορήγησης έχει αναλάβει τον ρόλο του Συντονιστή στη δράση. Βάσει του ρόλου αυτού θα πρέπει να υλοποιήσει τις συμβατικές υποχρεώσεις που αφορούν τόσο την τεχνική όσο και την οικονομική διαχείριση του συνόλου της δράσης, οι οποίες αναφέρονται επιγραμματικά ως εξής:

–  έλεγχος επιλεξιμότητας και κανονικότητας των δαπανών,

–  υποβολή των αιτημάτων πληρωμών με τις αντίστοιχες Εκθέσεις Προόδου,

–  εξασφάλιση ότι όλες οι πληρωμές πραγματοποιούνται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση στους άλλους δικαιούχους, – ευθύνη για την παροχή όλων των απαραίτητων εγγράφων σε περίπτωση ελέγχων (audits) που διενεργούνται πριν από την πληρωμή ή κατά τη διάρκεια αξιολόγησης.

H δράση FENIX υλοποιεί την πρώτη πανευρωπαϊκή ομοσπονδιακή αρχιτεκτονική για την απρόσκοπτη ανταλλαγή και κοινή χρήση δεδομένων μεταξύ πλατφορμών και υπηρεσιών μεταφορών και εφοδιαστικής.

Στο πλαίσιο αυτό ενισχύεται η μελέτη, ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή υπηρεσιών ψηφιακών συστημάτων πληροφοριών, η καθιέρωση ενός ενιαίου δικτύου εμπλεκόμενων μερών και φορέων στον τομέα των μεταφορών και logistics στην Ευρώπη και προωθούνται:

–  Η ανάπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών και των logistics

–  Η πρόσβαση σε εφαρμογές και υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο

–  Η ανταλλαγή πληροφοριών και υπηρεσιών για την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βελτιστοποίηση των διαδικασιών κατά μήκος του βασικού δικτύου μεταφορών της Ευρώπης, του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών

–  Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των φορέων.

Δείτε το αφιέρωμα Digital Transformation