Οι προ των Οικολόγων … Οικολόγοι

H μεγάλη έρευνα που αποτυπώθηκε στο έργο << Άνθρωπος και Γη>> του Γερμανού φιλοσόφου Klages προέβλεψε σχεδόν όλα τα ζητήματα του σύγχρονου οικολογικού κινήματος. Καυτηρίασε την επιταχυνόμενη εξαφάνιση των ειδών, την διασάλευση της παγκόσμιας ισορροπίας του οικοσυστήματος, την αποψίλωση, την καταστροφή των αυτόχθονων λαών και των φυσικών τόπων διαβίωσης, την αστική επέκταση, και την αυξανόμενη απομάκρυνση των ανθρώπων από τη φύση. Εντόπισε το πρόβλημα στο χριστιανισμό, το καπιταλισμό, τον οικονομικό ωφελιμισμό, την υπερκατανάλωση και την ιδεολογία της «προόδου». Καταδίκαζε ακόμη την περιβαλλοντική καταστροφή του ανεξέλεγκτου τουρισμού και τη σφαγή των φαλαινών, και έδειχνε μια ξεκάθαρη αναγνώριση του πλανήτη ως οικολογικής ολότητος. Όλα αυτά εν έτη 1913!

Μπορεί να μοιάζει με έκπληξη έτσι, το να μαθαίνεις πως ο Klages σε όλη του τη ζωή ήταν πολιτικά υπερσυντηρητικός. Ένας ιστορικός τον χαρακτηρίζει ως «εθνικά φανατικό» . Στο Άνθρωπος και Γη η αυθεντική αγανάκτηση για τη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος συνδέεται με το πολιτικό νόημα της πολιτιστικής αγανακτήσεως. Αποκλείει κάθε πιθανότητα λογικής αναδημιουργίας της σχέσεως της κοινωνίας με τη φύση και δικαιολογεί προς χάριν της φυσικής ισσοροπίας τον πιο άγριο ολοκληρωτισμό. Τα μαθήματα όμως της ζωής και του έργου του Klagel είναι δύσκολα να γίνουν αντιληπτά από τους σημερινούς οικολόγους. Στα 1980, το Άνθρωπος και Γη επανεκδόθηκε ως μια έγκριτη και σεβαστή διατριβή για να συνοδεύσει τη γέννηση των Γερμανών Πράσινων.

Γιάννης Αλειφτήρας