Ολυμπιακοί Αγώνες: Διασκεδαστική ή τρομακτική; Μια σύντομη ιστορία των μασκότ

Για πάνω από 50 χρόνια, οι αθλητές που διαγωνίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες συχνά επευφημούνται από έναν τριχωτό ή φτερωτό φίλο. Η ολυμπιακή μασκότ – μια καρτουνίστικη αποτύπωση του πολιτισμού και της ιστορίας της διοργανώτριας πόλης – είναι τόσο σημαντική, που τα σχέδια συχνά επιλέγονται και οριστικοποιούνται χρόνια πριν από τη διεξαγωγή των Αγώνων.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, ο ρόλος αυτών των ιδιόμορφων καρικατούρων είναι να βοηθήσουν στη διάδοση μιας «εορταστικής ατμόσφαιρας» και να ενσαρκώσουν το πληθωρικό πνεύμα της διοργάνωσης.

Στο πέρασμα των δεκαετιών, ο κόσμος έχει καλωσορίσει χιονάνθρωπους, ιππόκαμπους, αρκούδες με καουμπόικο καπέλο και εξωγήινους στην ολυμπιακή σκηνή. Φέτος, η μασκότ θα πάρει τη μορφή καπέλου – συγκεκριμένα το χαρακτηριστικό κόκκινο φρυγικό καπέλο που φορούσαν οι απελευθερωμένοι Ρωμαίοι σκλάβοι και το οποίο έγινε σύμβολο της ελευθερίας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης.

Η πρώτη μασκότ

Η πρώτη μασκότ δημιουργήθηκε το 1968 από τη σχεδιάστρια Aline Lafargue για τους Χειμερινούς Αγώνες της Γκρενόμπλ στη Γαλλία. Με το χαϊδευτικό όνομα “Shuss”, ο χαρακτήρας αποτελείται από ένα δίχρωμο κεφάλι και ένα πόδι σε σχήμα κεραυνού που συνδέεται με σκι. Παρά το γεγονός ότι κατέχει τον αξιοσέβαστο τίτλο της πρώτης μασκότ, η Lafargue δημιούργησε και υπέβαλε το σχέδιό της για τον Shuss μέσα σε μία μόνο νύχτα.

Για να βρεθεί ένας άξιος εκπρόσωπος, κάθε διοργανώτρια χώρα οργανώνει συνήθως μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων ή έναν διαγωνισμό. Το 2014, ένας διαγωνισμός που διοργανώθηκε από τη Ρωσία εν όψει των Χειμερινών Αγώνων του Σότσι έλαβε περισσότερα από 24.000 σχέδια. Οι νικητές, ένα τρίο αρκτικών θηλαστικών που προορίζονταν να εκπροσωπήσουν τις τρεις θέσεις στο Ολυμπιακό βάθρο, επιλέχθηκαν με δημόσια ψηφοφορία και τα αποτελέσματα μεταδόθηκαν από τη ρωσική τηλεόραση. Αλλά αυτό δεν συνέβαινε πάντα: για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, μία από τις πρώτες Ολυμπιακές διοργανώσεις που επιδοτήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από εταιρική χρηματοδότηση, η Disney κέρδισε την ιδιωτική προσφορά για το σχεδιασμό της μασκότ.

Δεδομένου ότι αυτά τα πλάσματα είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τα επίσημα εμπορεύματα, το γλυκό και το χαριτωμένο αποτελούν εδώ και καιρό βασικές μετρήσεις για την επιτυχία οποιασδήποτε μασκότ. Τα εμπορεύματα της στρογγυλής μασκότ του Πεκίνου με το πάντα Bing Dwen Dwen για τους Χειμερινούς Αγώνες του 2022 πουλήθηκαν “σαν ζεστό ψωμί”, ενώ ο φαλακρός αετός της Disney, ο Sam, κατασκευάστηκε σχολαστικά ώστε να φαίνεται μικρός, κοντός και μαλακός σε αντίθεση με τον ρεαλιστικό, μυτερό και απειλητικό, προκειμένου να προσελκύσει τα παιδιά. Και όταν οι εικονογράφοι παρέκκλιναν, οι θεατές τους ενημέρωναν. Πριν από δέκα χρόνια, το σχεδιαστικό γραφείο Iris δημιούργησε δύο ασημένιους κύκλωπες εξωγήινους για να εγκαινιάσουν τους Αγώνες του Λονδίνου. “Αν αυτά τα πράγματα ήταν σε μια ταινία τρόμου της δεκαετίας του ’50, τώρα θα θεωρούνταν κλασική”, έγραψε ένας αναγνώστης του CNN το 2012.

Μια μασκότ, η αρκούδα Μίσα, έγινε μάλιστα εξωγήινη το 1978, όταν πήγε στο διάστημα με τον πύραυλο “Σογιούζ” δύο χρόνια πριν από τους Αγώνες της Μόσχας το 1980.

Ο σχεδιασμός των χαρακτήρων αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν οι Αγώνες συμπίπτουν με μια μοναδική στιγμή της ιστορίας. Για παράδειγμα, το Σίδνεϊ της Αυστραλίας, η διοργανώτρια χώρα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της χιλιετίας, ανέθεσε τρεις μασκότ για πρώτη φορά στην ιστορία των Αγώνων. Τα τρία καρτούν σε στυλ anime, Syd, Olly και Millie, ονομάστηκαν με αναφορά στο Σίδνεϊ, τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τη Χιλιετία – και τα μπλουζάκια από αυτούς τους Αγώνες-ορόσημο κυκλοφορούν ακόμη και τώρα σε ιστοσελίδες μεταπώλησης μεταχειρισμένων ειδών.

Πηγή: CNN