Ο πυρετός του χρυσού καταλαμβάνει τις κεντρικές τράπεζες

Οι τιμές του χρυσού έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά  20% από το τελευταίο χαμηλό, τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στην αγορά πολύτιμων μετάλλων της Νέας Υόρκης, η ουγγιά (31,1 γραμμάρια) διαπραγματευόταν σήμερα σε νέο υψηλό εννέα μηνών-πάνω από τα 1.967 δολάρια, μετά την απόφαση της Fed να αυξήσει κατά 25 μονάδες βάσης τα επιτόκια. Αυτή η τιμή δεν απέχει πλέον πολύ από τα 2.050 δολάρια που έφτασε στις 8 Μαρτίου, λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν και οι αυξημένες αγορές χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες και άλλα κρατικά επενδυτικά ταμεία το 2022: Συνολικά, αγόρασαν 1.136 τόνους χρυσού – μια αύξηση κατά 450 τόνους σε σχέση με το 2021 – που αποτελεί τον μεγαλύτερο όγκο εδώ και 55 χρόνια. «Μόνο το τέταρτο τρίμηνο του 2022, η αγορά χρυσού έφτασε τους 417 τόνους, ανεβάζοντας τον συνολικό όγκο για το δεύτερο εξάμηνο σε περισσότερους από 800 τόνους» υπογραμμίζουν οι ειδικοί του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού (WGC), στην ετήσια έκθεσή τους. Ειδικά, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών που ανήκουν στον όμιλο Brics (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) κάλυψαν τη μερίδα του λέοντος στην αγορά χρυσού.

Κίνα και Ρωσία

Η Κίνα ήταν από τους βασικούς αγοραστές, προσθέτοντας 62 τόνους στα αποθέματά της τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Οι πραγματικές αγορές της Κίνας μπορεί να ήταν ακόμη μεγαλύτερες, καθώς το Πεκίνο λαμβάνει μέτρα για να απομακρυνθεί από το δολάριο, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς πετρελαίου σε γιουάν.

Άλλες κεντρικές τράπεζες που πραγματοποίησαν σημαντικές αγορές χρυσού ήταν της Τουρκίας με 148 τόνους, της Ινδίας με 33 τόνους, του Κατάρ με 35 τόνους και του Ουζμπεκιστάν με 34 τόνους. Αν και το Παγκόσμιο Συμβούλιο δεν θα αποκαλύψει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους του, η Ρωσία πιστεύεται ότι ήταν σημαντικός αγοραστής χρυσού το 2022. Σύμφωνα με τη Rakuten Securities, η Ρωσία αύξησε πολύ τα αποθέματά της σε χρυσό την τελευταία δεκαετία με 2.298 τόνους, ακολουθούμενη από την Κίνα με αύξηση περίπου 950 τόνων. Το μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας έχει αυξηθεί σε περίπου 20% από περίπου 10%. Η Ουγγαρία, η οποία αντιμετωπίζει κυρώσεις της ΕΕ λόγω δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, έχει τριπλασιάσει τα αποθέματά της σε χρυσό σε 94 τόνους την τελευταία δεκαετία.

Δεν είναι μόνο τα νομισματικά ιδρύματα που καταλαμβάνονται από τον πυρετό του χρυσού. Το σύνολο της παγκόσμιας ζήτησης χρυσού αυξήθηκε κατά 18% σε έναν χρόνο και έφτασε τους 4.741 τόνους, το υψηλότερο επίπεδό της από το 2011. «Η ζήτηση των επενδυτών αυξήθηκε κατά 10% το 2022» αναφέρει η WGC, που σημειώνει ότι οι μεγαλύτεροι αγοραστές χρυσού είναι οι ευρωπαίοι επενδυτές, ιδίως οι Γερμανοί, και κάποιοι από τη Μέση Ανατολή.

Αντιμέτωπη με αυτή τη ζήτηση, η παγκόσμια προσφορά αυξήθηκε μόνο κατά 2% το 2022, σε 4.755 τόνους. Όσον αφορά τον χρυσό που εξορύχθηκε από τα χρυσωρυχεία, έφτασε τους 3.612 τόνους. Είναι το υψηλότερο επίπεδο εδώ και τέσσερα χρόνια.

Ο παράγοντας «αβεβαιότητα»

Για τις κεντρικές τράπεζες σε όλον τον κόσμο, το αυξημένο ενδιαφέρον για ενίσχυση των αποθεμάτων τους στο πολύτιμο μέταλλο οφείλεται στην αύξηση της αβεβαιότητας το 2022. Ιδιαίτερα λόγω της υψηλής αστάθειας στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στις γεωπολιτικές εντάσεις από τον πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η κατάσταση αυτή επαναφέρει τον χρυσό στον παραδοσιακό του ρόλο ως ασφαλές καταφύγιο και αντιστάθμισμα έναντι του υψηλού πληθωρισμού, μακροπρόθεσμα. «Φαίνεται ότι εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή που χαρακτηρίζεται από απο-παγκοσμιοποίηση και πολυπολικές δομές εξουσίας» λέει ο Νεντ Νέιλορ-Λέιλαντ, ανώτατο στέλεχος στην εταιρεία Jupiter Gold & Silver. «Το νομισματικό τοπίο παγκοσμίως χαρακτηρίζεται από απότομη άνοδο των επιτοκίων, υψηλό πληθωρισμό και κινδύνους ύφεσης. Σε αυτή τη νέα εποχή, οι επενδυτές βλέπουν και πάλι τον χρυσό ως ένα ασφαλές καταφύγιο, ακόμη και ως έναν απολιτικό μηχανισμό πληρωμών» συμπληρώνει.

Τάση αποδολαριοποίησης

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ήταν η ανακοίνωση της Γκάνας για την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει χρυσό αντί για δολάριο για να αγοράσει πετρέλαιο. «Ωστόσο, η τάση αποδολαριοποίησης εξαπλώνεται και εξαρτάται από τη σημαντική και μεταβαλλόμενη σχέση μεταξύ εμπορευμάτων, χρυσού και δολαρίου» λέει ο Νέιλορ-Λέιλαντ.

Παρά την επιβράδυνση, ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός. «Οι κεντρικές τράπεζες είναι πιθανό να συνεχίσουν να σφίγγουν τη νομισματική πολιτική για τον περιορισμό του πληθωρισμού και εντείνεται ο φόβος στις μεγάλες προηγμένες οικονομίες ότι αυτή η αυστηρή στάση θα μπορούσε να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση» αναφέρει το ΔΝΤ. Παραδόξως, πρόκειται για αντίθετες δυνάμεις για τον χρυσό. Αν ο πληθωρισμός είναι ευνοϊκός για την αγορά χρυσού, αντίθετα η άνοδος των επιτοκίων είναι δυσμενής γι’ αυτήν, καθιστώντας τις αποδόσεις των ομολόγων πιο ελκυστικές, αφού ο χρυσός δεν πληρώνει ούτε μερίσματα, ούτε κουπόνια. Ως εκ τούτου, το πολύτιμο κίτρινο μέταλλο θα μπορούσε να επωφεληθεί από την επιβράδυνση της αύξησης των επιτοκίων.

Το δολάριο επηρέασε πάντως και την αγορά χρυσού. Ένα ακριβό δολάριο για τους κατόχους άλλων νομισμάτων κάνει αυτόματα πιο ακριβές τις αγορές χρυσού τους. Η αστάθεια του αμερικανικού νομίσματος ανάγκασε πέρυσι πολλές χώρες, ιδιαίτερα τις αναδυόμενες οικονομίες, να πουλήσουν δολάρια από τα συναλλαγματικά τους αποθέματα, για να στηρίξουν τα εθνικά νομίσματά τους.

Θα συνεχιστεί το ράλι

«Ο κύριος παράγοντας ήταν η απώλεια εμπιστοσύνης σε κυρίαρχους θεσμούς και κράτη. Η ομορφιά του χρυσού είναι ότι δεν απαιτεί εμπιστοσύνη, σε αντίθεση με τα εθνικά νομίσματα. Λόγω της απολιτικής φύσης του και της περιορισμένης προσφοράς του, ο χρυσός ήταν παραδοσιακά η συναινετική επιλογή ενός πολυπολικού κόσμου και προς τα εκεί οδηγούμαστε ξανά, αν και διανύουμε μια θύελλα μακροοικονομικής και γεωπολιτικής αστάθειας βραχυπρόθεσμα» εκτιμά ο Νέιλορ-Λέιλαντ. Οι προοπτικές για την αγορά χρυσού φαίνονται μάλλον ανοδικές. «Το ράλι του χρυσού μπορεί να συνεχιστεί» εκτιμά ο Νάιτες Σαχ, αναλυτής εμπορευμάτων στην Wisdom Tree. Κάποιοι αναλυτές δεν αποκλείουν μάλιστα η τιμή του χρυσού να φτάσει ακόμη και τα 2.500 δολάρια την ουγγιά μέχρι το τέλος του χρόνου.