Ο «σκιώδης« πετρελαϊκός στόλος που χρηματοδοτεί τον πόλεμο του Πούτιν

Η Μόσχα αποφεύγει με «μαεστρία» τις κυρώσεις χρησιμοποιώντας έναν «βασικό στόλο» 45 δεξαμενόπλοιων, τον οποίο η Δύση θα πρέπει να στοχεύσει αν θέλει σοβαρά να μηδενίσει τα έσοδα της πολεμικής μηχανής του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ως το μεγαλύτερο εξαγωγικό προϊόν της χώρας, το πετρέλαιο αποτελεί βασικό μοχλό της ρωσικής οικονομίας και από την έναρξη της πλήρους εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, έχει γίνει στόχος διεθνών κυρώσεων, στο πλαίσιο των οποίων επιβλήθηκε ανώτατο όριο τιμής 60 δολαρίων για ένα βαρέλι θαλάσσιου ρωσικού αργού πετρελαίου από την G7, την ΕΕ και την Αυστραλία τον Δεκέμβριο του 2022.

Αλλάζουν «χέρι» τα πλοία

Αλλά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Newsweek, η Ρωσία έχει παρακάμψει τις κυρώσεις με έναν σκιώδη στόλο πλοίων των οποίων η ιδιοκτησία αναδιοργανώνεται για να αποκρύψει τους δεσμούς με τη Μόσχα.

Ένα πλοίο που δεν ανήκει, δεν διαχειρίζεται ή δεν είναι ασφαλισμένο από οντότητα του συνασπισμού των κυρώσεων σημαίνει ότι το ανώτατο όριο τιμών αποφεύγεται.

Τα δεξαμενόπλοια τείνουν να είναι παλαιότερα, προκαλώντας ανησυχίες ότι αποτελούν περιβαλλοντικό κίνδυνο και δεν φέρουν ασφάλιση πετρελαιοκηλίδας (P&I) από τον Διεθνή Όμιλο (IG).

Μια έκθεση της δεξαμενής σκέψης της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, το Ινστιτούτο KSE, διαπίστωσε ότι 307 δεξαμενόπλοια είχαν μεταφέρει ρωσικό αργό πετρέλαιο σε τουλάχιστον ένα από τα έξι τρίμηνα μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Ιουνίου 2024.

Από αυτά, 45 συμμετείχαν σε καθένα από τα έξι τρίμηνα και θεωρούνται μέρος του «βασικού» σκιώδους στόλου.

Αναποτελεσματικές οι κυρώσεις (;)

«Δεν είναι όλα τα σκιώδη δεξαμενόπλοια ίσα», δήλωσε ο Μπενιαμίν Χίλγκενστοκ, ανώτερος οικονομολόγος του Ινστιτούτου KSE και συν-συγγραφέας της έκθεσης.

«Αν η διεθνής κοινότητα το εννοούσε σοβαρά, τότε οι κυρώσεις σε αυτά τα σκάφη που χρησιμοποιούνται σταθερά τα τελευταία ενάμιση χρόνο θα ήταν πιθανώς πιο αποτελεσματικές», δήλωσε στο Newsweek.

Η έκθεση, την οποία η ομάδα του θα μοιραστεί με τις αρχές επιβολής κυρώσεων στις χώρες-εταίρους, διαπίστωσε επίσης ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα, 432 δεξαμενόπλοια μετέφεραν ρωσικά πετρελαιοειδή. Και πάλι, μόνο ένα υποσύνολο αυτής της ομάδας, ή 41 πλοία, συμμετείχε σε καθένα από τα τελευταία έξι τρίμηνα.

Από τα 45 δεξαμενόπλοια μεταφοράς αργού πετρελαίου και τα 41 πλοία μεταφοράς πετρελαιοειδών σε αυτόν τον «πυρήνα» του ρωσικού σκιώδους στόλου, μόνο σε οκτώ έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Έως και το 90% ρωσικού αργού πετρελαίου εξακολουθεί να μεταφέρεται

Το ανώτατο όριο τιμών δεν πλήττει τα έσοδα από το πετρέλαιο που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να χρηματοδοτήσει την πολεμική της μηχανή, καθώς έως και το 90 τοις εκατό των όγκων του ρωσικού αργού πετρελαίου εξακολουθεί να μεταφέρεται από τον σκιώδη στόλο.

«Δεν στοχεύουν σε αρκετά πλοία. Υποθέτουμε ότι αυτό ήταν πολύ αποτελεσματικό και στην πραγματικότητα βγάζει αυτά τα δεξαμενόπλοια εκτός εμπορικών δραστηριοτήτων, αλλά οι ΗΠΑ διέκοψαν την εκστρατεία προσδιορισμού τους το φθινόπωρο», δήλωσε ο Χίλγκενστοκ.

Το Ινστιτούτο KSE δήλωσε ότι 28 από τα 45 δεξαμενόπλοια του «βασικού στόλου» που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο διαχειρίζονται στα ΗΑΕ και είχαν αρχικά προέλθει από τη μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία της Ρωσίας Sovcomflot.

Το Reuters ανέφερε τον περασμένο Οκτώβριο ότι η Sovcomflot είχε μεταβιβάσει 45 δεξαμενόπλοια σε εταιρεία με έδρα το Ντουμπάι, σύμφωνα με τα στοιχεία της δημόσιας βάσης δεδομένων ναυτιλιακών πληροφοριών Equasis.

Τέλος, τον Ιανουάριο του 2023, ένα μήνα μετά την έναρξη ισχύος του καθεστώτος ανώτατης τιμής, η έκπτωση στα Urals -η βάση για την τιμολόγηση του ρωσικού εξαγωγικού μείγματος πετρελαίου- ήταν σχεδόν 40 δολάρια, γεγονός που είχε άμεσο αντίκτυπο στα έσοδα.

«Τώρα βρισκόμαστε στα 12 με 13 δολάρια», δήλωσε ο Χίλγκενστοκ.

«Για να περιορίσουμε το ποσό των χρημάτων που κέρδισε η Ρωσία από τις εξαγωγές πετρελαίου, θα πρέπει να εντείνουμε σημαντικά τον προσδιορισμό για να διευρύνουμε και πάλι την έκπτωση και να αφαιρέσουμε αυτά τα επιπλέον έσοδα από τις εξαγωγές που παράγει σήμερα η Ρωσία».