Τι κάνει τον καπνό της πυρκαγιάς επικίνδυνο και ποιες είναι οι επιπτώσεις από την εισπνοή του;

Δυστυχώς, για ακόμα ένα καλοκαίρι, υπάρχουν δεκάδες ενεργές πυρκαγιές, άλλες μεγαλύτερες και άλλες μικρότερες. Καθώς ο καπνός από τις δασικές πυρκαγιές απλώνεται στον αέρα, η ποιότητα του τελευταίου πέφτει κατακόρυφα. Ο καπνός αυτός μπορεί να έχει άσχημο αντίκτυπο στην υγεία όλων όσοι τον αναπνέουν. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που υπάρχουν για την υγεία από μία τέτοια κατάσταση και πώς μπορείς να προστατευτείς;

Τι κάνει τον καπνό της πυρκαγιάς επικίνδυνο;

Όταν μιλάμε για ποιότητα αέρα, συχνά αναφερόμαστε σε μια μέτρηση που ονομάζεται PM2.5, η οποία μας λέει για τα σωματίδια που επιπλέουν στον αέρα.

Όταν κοιτάζεις τη σκοτεινή μάζα του καπνού από μια φωτιά, στην πραγματικότητα βλέπεις αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια που μπορούν να μείνουν αιωρούμενα στον αέρα και να μην πέσουν στο έδαφος. Καθώς τα μοτίβα του ανέμου αλλάζουν και ο καπνός αλλάζει κατεύθυνση, το ίδιο αλλάζουν και τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια. Ο λόγος που είναι ανησυχητικά δεν είναι μόνο ότι μένουν αιωρούμενα στον αέρα, αλλά και ότι είναι αυτά που μπορούν να εισχωρήσουν βαθύτερα στους πνεύμονες και να προκαλέσουν επιπτώσεις στην υγεία. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα PM2.5, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις στην υγεία.

Ποιες είναι οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία;

Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που έχουμε για την εισπνοή καπνού από πυρκαγιές και την υγεία μας έχει εξετάσει τον βραχυπρόθεσμο κίνδυνο – τι συμβαίνει με την υγεία των ανθρώπων τις ημέρες μετά την πυρκαγιά.

• Όποιος εκτίθεται αμέσως σε αυξημένα επίπεδα ρύπων μικρών σωματιδίων (PM2.5) θα το αισθανθεί αμέσως με φαγούρα στα μάτια, πονόλαιμο, ξηρό βήχα.
• Αυτά τα σωματίδια μπορούν να ερεθίσουν τους πνεύμονες και να ενεργοποιήσουν τυχόν προϋπάρχοντα πνευμονικά προβλήματα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα άτομα με άσθμα παρουσιάζουν πρόβλημα όταν υπάρχει πυρκαγιά κοντά. Έρευνα διαπίστωσε ότι, κατά τη διάρκεια ενεργών πυρκαγιών, υπάρχει αύξηση 8 % στις νοσηλείες άσθματος.
• Μια πρόσφατη μελέτη από τον Καναδά διαπίστωσε αύξηση στις κλήσεις ασθενοφόρων για καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα μέσα σε μία ώρα μετά την αύξηση του PM2,5.
• Τα σωματίδια του καπνού εισέρχονται στον πνεύμονα και προκαλούν φλεγμονή και οξειδωτικό στρες. 
• Έρευνα έχει διαπιστώσει ότι οι έφηβοι που ζούσαν σε απόσταση 60 μιλίων από μια πυρκαγιά είχαν αύξηση των φλεγμονωδών δεικτών στο αίμα τους.
• Η έκθεση στον αέρα βλάπτει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα και καθίσταται δυσκολότερη η καταπολέμηση ιών και επιβλαβών βακτηρίων. Μια μελέτη από τη Μοντάνα διαπίστωσε ότι οι περιοχές που είχαν καπνό από πυρκαγιές, είχαν υψηλότερα ποσοστά γρίπης κατά την επόμενη περίοδο. 
• Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ο καπνός μπορεί να επιβαρύνει και το καρδιαγγειακό σύστημα. Υπάρχουν αυξήσεις στα καρδιακά επεισόδια, αρρυθμία, νευρολογικά και αύξηση των εγκεφαλικών επεισοδίων – αυτό μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγες ημέρες από την έκθεση στον καπνό από τις πυρκαγιές και ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στους ανθρώπους άνω των 65 ετών με προϋπάρχουσες παθήσεις.

iStock

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις 

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εισπνοής καπνού από πυρκαγιές δεν έχουν μελετηθεί τόσο διεξοδικά, κυρίως επειδή η έκθεση στον καπνό από τις πυρκαγιές είναι σύντομη, αλλά γνωρίζουμε ότι σίγουρα έχει κάποιον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο.

Με βάση τα μακροπρόθεσμα δεδομένα σχετικά με τη ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, ο πυκνός καπνός μπορεί τελικά να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών προβλημάτων, πνευμονικά προβλήματα και μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη και άνοιας.

Οι πυρκαγιές βλάπτουν επίσης την ψυχική μας υγεία

Οι επιπτώσεις από το άγχος της πανδημίας, μαζί με το άγχος της υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τόσο από την άποψη της ψυχικής υγείας όσο και από τη σκοπιά της σωματικής υγείας, είναι πολλές. 

Οι εξωτερικοί χώροι είναι μια απόδραση για πολλούς ανθρώπους – ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όταν η ποιότητα του αέρα είναι τόσο κακή, οι υπαίθριες δραστηριότητες βγαίνουν εκτός των επιλογών. Έτσι, οι μέρες αυτές που ο καπνός είναι έντονος, μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη και άγχος και μπορούν να επιδεινώσουν αυτές τις καταστάσεις σε άτομα που τα έχουν ήδη ή και να προκαλέσουν σε πολλούς ανθρώπους συμπτώματα μελαγχολίας. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτός είναι ο μεγαλύτερος αντίκτυπος μία πυρκαγιάς που ανέφεραν οι άνθρωποι. 

Μπορούν οι πυρκαγιές να επηρεάσουν τον κίνδυνο για COVID-19;

Ναι. Ο καπνός της πυρκαγιάς (και η ατμοσφαιρική ρύπανση γενικά) καθιστά κάποιον πιο ευαίσθητο σε αναπνευστικές λοιμώξεις. Τα αυξημένα επίπεδα ρύπων μικρών σωματιδίων (PM2.5) μπορούν επίσης να μειώσουν την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμά λοιμώξεις όπως ο COVID-19. Οι άνθρωποι που έχουν αναρρώσει πρόσφατα από τον COVID-19 ή τώρα τον περνούν, θα νιώσουν τις επιπτώσεις του καπνού περισσότερο.

“Γνωρίζουμε ότι ο COVID μπορεί να κάνει αρκετή ζημιά στους πνεύμονες και ως εκ τούτου κάποιος που ίσως έχει ήδη αναρρώσει, αλλά εξακολουθεί να έχει βλάβη στους πνεύμονές του θα μπορούσε να επηρεαστεί περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση περισσότερο από ό, τι αλλιώς”, αναφέρει η Colleen Reid, PhD. Ωστόσο,υπάρχει μικρή έρευνα για τη σχέση μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων μέχρι τώρα.

Πώς μπορείς να προστατευτείς;

Εάν υπάρχει πυρκαγιά σε απόσταση που ο καπνός φτάνει στο σπίτι σου, μείνει σε εσωτερικούς χώρους με τα παράθυρα κλειστά. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα κτίρια καλά μονωμένα. Ειδικά τα παλαιότερα σπίτια, τείνουν να έχουν διαρροές, φέρνοντας την ατμοσφαιρική ρύπανση από τον εξωτερικό χώρο μέσα στο σπίτι. Φρόντισε να κλείσεις τις μικρές τρύπες που ενδεχομένως υπάρχουν στα κουφώματα και μόνωσέ το πρόχειρα. Αλλά ακόμα και στα νεότερα σπίτια, κάθε φορά που ανοίγεις την πόρτα, μπορεί να μπει μολυσμένος αέρας, ακόμα και αρκετές μέρες μετά την πυρκαγιά, οπότε απόφυγε να αερίσεις το σπίτι. 

Εάν διαθέτεις κλιματισμό, ρύθμισέ το ώστε να δροσίζει τον αέρα που υπάρχει ήδη αντί να φέρνει νέο αέρα και έλεγξε πολύ τακτικά το φίλτρο του AC – μπορεί να φράξει γρήγορα λόγω του καπνού. 

Μπορεί ο καπνός να είναι επικίνδυνος ειδικότερα για άτομα με υποκείμενες παθήσεις υγείας όπως άσθμα, καρδιακές παθήσεις ή ΧΑΠ., όμως, είναι ανθυγιεινός για όλους. Οπότε είναι καλύτερο να περιορίσεις τις εξωτερικές δραστηριότητες στις απολύτως απαραίτητες. Αν πρέπει να βγεις έξω, φόρεσε μάσκα. Ορισμένες μάσκες – όπως η N95 ή N99 – είναι καλύτερες από άλλες, αλλά οποιαδήποτε μάσκα είναι καλύτερη από το να μην φορέσεις καθόλου.

Τέλος, άκουσε το σώμα σου. Εάν βήχεις, περιόρισε τον χρόνο σου έξω για λίγες ημέρες, ακόμα κι αν η ποιότητα του αέρα φαίνεται εντάξει.

shape.gr