Το σόου της Κωνσταντινούπολης και η φιλοπόλεμη Ευρώπη 

Είναι πανάρχαιο δόγμα πως ότι κερδίζεται στο πεδίο των μαχών δεν εξανεμίζεται στο πεδίο των διαπραγματεύσεων. Αντίθετα η όποια συμφωνία προκύπτει κάθε φορά μεταξύ των εμπόλεμων αντανακλά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο μέτωπο. Και παράλληλα η όποια διαπραγμάτευση δεν ξεφεύγει από τον βασικό νόμο του Θουκυδίδη, που αποδίδει την οντολογία της πολιτικής και του πολέμου, ότι ο ισχυρός επιβάλλει ότι τους επιτρέπει η δύναμη του και ο αδύναμος υποχωρεί μέχρι εκεί που τον υποχρεώνει η αδυναμία του.

Μέσα από αυτό το πλαίσιο μπορεί να ριχτεί φως στο σόου της Κωνσταντινούπολης όπου για πρώτη φορά στην ιστορία είχαμε μία “διαπραγμάτευση” σε δημόσια θέα, ακόμη και με χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με δηλώσεις και με tweets. Από τον τρόπο διεξαγωγής της ήταν εμφανές ότι επρόκειτο για ένα παιχνίδι εντυπώσεων, για να εκθέσουν ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι τον Πούτιν ότι δεν επιθυμεί την ειρήνη.

Ποια είναι η πραγματική κατάσταση: Μετά από τρία χρόνια η Ουκρανία και η συλλογική Δύση που την στηρίζει -για την ακρίβεια η Ευρώπη αφού η Αμερική του Τραμπ έχει διαφοροποιηθεί-, χάνει τον πόλεμο, τόσο στο στρατιωτικό πεδίο, όσο και στο πεδίο της γεωοικονομίας και της γεωπολιτικής. Ο ουκρανικός στρατός είναι σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει και τι θα γίνει.

Ποια είναι θέση της Ρωσίας: Είναι διαχρονικά σταθερή, ότι είναι ανοικτή σε διαπραγματεύσεις για μία συνολική και ολοκληρωμένη συνθήκη ειρήνης που θα αντιμετωπίζει τα αίτια του πολέμου, όπως το βλέπει βέβαια η ίδια, δηλαδή την επέκταση του ΝΑΤΟ στα περίχωρα της Μόσχας. Άρα η συνθήκη ειρήνης όταν προκύψει, αφενός θα αντανακλά την κατάσταση στο πεδίο του πολέμου και τον ευρύτερο συσχετισμό δυνάμεων, πολιτικό και οικονομικό και αφετέρου θα οδηγεί συνολικά σε μία νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη. Θα πρόκειται δηλαδή για μία συνολική συμφωνία Ρωσίας – Δύσης στην οποία η Ουκρανία θα είναι ουδέτερη, θα έχει ρόλο μαξιλαριού. Και φυσικά η Ρωσία δεν θα εγκαταλείψει τα εδάφη που έχει κατακτήσει, μικρές παραχωρήσει ενδεχομένως κάνει στο πλαίσιο της ευρύτερης διαπραγμάτευσης.

Υπάρχει τρόπος να αλλάξει η τροπή του πολέμου; Μόνο εάν εμπλακούν μαζικά και συνολικά οι Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή εάν ο Τραμπ κάνει δικό του τον πόλεμο που κληρονόμησε από τον Μπάιντεν. Κάτι που ο Αμερικανός πρόεδρος έχει διακηρύξει ότι δεν επιθυμεί και όλες οι μέχρι τώρα ενέργειές του είναι στη κατεύθυνση της απεμπλοκής. Από την άλλη ο Ντόναλντ Τραμπ δεν μπορεί να αντέξει την κατηγορία ότι εγκατέλειψε την Ουκρανία στον Πούτιν. Πρόκειται λοιπόν για μία πολύ δύσκολη άσκηση πολιτικής και διπλωματίας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται οι πρωτοβουλίες του Τραμπ για διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι που την στηρίζουν θέλουν οι διαπραγματεύσεις να γίνουν με παράλληλη εκεχειρία, κάτι που στην ιστορία των πολεμικών αναμετρήσεων δεν είναι σύνηθες. Γιατί ένας εμπόλεμος να εγκαταλείψει το πλεονέκτημα που ενδεχομένως έχει εξασφαλίσει; Η Μόσχα φοβάται ότι μία εκεχειρία 30 ημερών θα παραταθεί σε άλλες 30 ή 60. Εν ολίγοις ότι η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι που την στηρίζουν, θα εκμεταλλευτούν το πάγωμα του πυρός για να ανασυγκροτηθεί ο ουκρανικός στρατός και για να εξαπολύσει στην συνέχεια αντεπίθεση. Μία ψύχραιμη παρατήρηση δείχνει ότι οι φόβοι της Ρωσίας δεν είναι αβάσιμοι.

Στην ιστορία της διπλωματίας τις προϋποθέσεις της συμφωνίας τις συζητούν οι αντιπροσωπείες των χωρών και οι ηγέτες παρεμβαίνουν στο τελικό στάδιο για να διευθετήσουν τις λεπτομέρειες και να επισφραγίσουν την συμφωνία. Μέχρι στιγμής τις θέσεις Ουκρανίας και Ρωσίας χωρίζει χάσμα. Μόνο αφελείς πίστεψαν ότι στην Κωνσταντινούπολη θα πήγαιναν ο Πούτιν και ο Ζελένσκι για να συζητήσουν και να καταλήξουν σε καυγά. Αυτό θα βόλευε τον Ζελένσκι που είναι αποσταθεροποιημένος, θα ήταν όμως μειωτικό για τον Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος θα πήγαινε μόνο εάν ήταν στην Κωνσταντινούπολη και ο Τραμπ για να μην θεωρηθεί ότι τον προσβάλλει. Άλλωστε θεωρεί ότι η όποια συμφωνία θα προκύψει με την Αμερική και όχι με τον Ζελένσκι και την συμμαχία των προθύμων της Ευρώπης.

Εν κατακλείδι, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μεν ένας τοπικός πόλεμος αλλά πολιτικά και διπλωματικά είναι παγκόσμιος. Όπως παγκόσμιες θα είναι και συνέπειες του, αφού θα επισφραγίσει μία διαφορετική ισορροπία και έναν νέο πολυπολικό κόσμο.

Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος, θέλουν να ηττηθεί στρατηγικά η Ρωσία και «είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό στρατιώτη», όπως έχει λεχθεί. Όταν όμως ο Τραμπ ρώτησε τον Στάρμερ και τον Μακρόν τι στρατό μπορούν να διαθέσουν στην Ουκρανία η απάντηση ήταν ότι μπορούν να διαθέσουν 25.000 άνδρες για μία γραμμή μετώπου 1.200 χιλιομέτρων. Και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν την στρατιωτική ομπρέλα των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα επιθυμούν να παρασύρουν τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο με την Ρωσία με τον κίνδυνο να γίνει πυρηνικός.

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι ο “ακροδεξιός Τραμπ” προσπαθεί να αποφύγει τα χειρότερα, απέναντι σε μία Ευρώπη που βάζει ταφόπλακα στον ειρηνικό της χαρακτήρα και εξελίσσεται σε φιλοπόλεμη δύναμη. Ευτυχώς για τους λαούς της ακόμη δεν έχει τις πραγματικές δυνατότητες, οικονομικές και στρατιωτικές.