18 Σεπτεμβρίου: Τρία χρόνια από το χτύπημα του Μεσογειακού Κυκλώνα "Ιανός" στο ν. Καρδίτσας

Στην «πικρή τούρτα γενεθλίων» του “Ιανού” βάζουμε φέτος τρία κεριά. Όχι μόνο γιατί τόσα είναι τα χρόνια που πέρασαν από το χτύπημα του Μεσογειακού κυκλώνα αλλά και για τα τέσσερα θύματα που άφησε πίσω του, τις καταστροφές που προκάλεσε και την αδυναμία να θωρακιστεί ο νομός και να μην χρειαστεί να βιώσει εκ νέου τέτοιες στιγμές.

Τον είχαν χαρακτηρίσει καιρικό φαινόμενο που εμφανίζεται κάθε …χίλια χρόνια. Και έτσι πολλοί από εμάς πίστευαν ότι θα περνούσε μέσω εικόνων αφηγήσεων και ιστορικών δεδομένων στις επόμενες γενιές ως κάτι μοναδικό που χτύπησε το νομό μας. Τόσο μοναδικό που δεν είχαμε καν σκεφτεί ότι μπορεί να υπάρξει. Έπιασε τους πάντες στον ύπνο και ανέδειξε τεράστιες αδυναμίες στην αντιπλημμυρική προστασία, μειωμένη ετοιμότητα αρχών και φορέων και παροιμιώδη αναποτελεσματικότητα αντίδρασης.

Μέσα σε ελάχιστες ώρες, πέραν των 4 ανθρώπινων ζωών που θρηνήσαμε- και πρέπει πάντα να μνημονεύουμε γιατί είναι το σημαντικότερο όλων- καταστράφηκαν υποδομές δεκαετιών, χάθηκαν περιουσίες, έκλεισαν μαγαζιά και καταστράφηκαν σοδειές. Ζήσαμε επί πολλές μέρες χωρίς ρεύμα και νερό, σε ένα χάος που δημιουργήθηκε από τα προβλήματα. Ήταν ένας “πόλεμος” που ευχηθήκαμε και πιστέψαμε ότι δεν θα ξαναζήσουμε.

Η αλήθεια είναι ότι από την πλευρά της πολιτείας υπήρξε αντίδραση. Και στο θέμα των αποζημιώσεων και στο θέμα των κονδυλίων για να προχωρήσουν οι αποκαταστάσεις των υποδομών και να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα. Αυτό ήταν και το σημείο που ποντάραμε, ως κάτοικοι του νομού, και νιώσαμε μία περισσότερη σιγουριά.. Αν και είναι δεδομένο πως ο “Ιανός” άφησε και ψυχολογικά τραύματα και μαζί με όλα τα υπόλοιπα κατέστρεψε και το αίσθημα ασφάλειας που είχαν οι πολίτες του νομού.

Η αλήθεια όμως, επίσης, είναι πως πολλά από τα έργα που έπρεπε να γίνουν, σε ότι αφορά στις υποδομές και κτίρια, έχουν καθυστερήσει. Σε άλλα δόθηκαν προσωρινές λύσεις και απέκτησαν την ιδιότητα του μόνιμου, αλλά βρίσκονται ακόμα εκτός της επισκευαστικής λίστας και άλλα ψάχνουν χρηματοδότη, όπως για παράδειγμα η Δημοτική Πινακοθήκη. Γενικότερα όμως είναι πολλά τα παραδείγματα. Υπήρξε, πάντως μία ροή, σαφώς προβληματική σε χρονοδιαγράμματα, σε διαχείριση κονδυλίων  και αντιμετώπιση του συνόλου των ζητημάτων, αλλά υπήρξε.

Το μεγάλο όμως ζητούμενο και αυτό που δεν μπορεί να έχει αστερίσκους και δικαιολογίες ήταν η αφαίρεση των αιτιών που προκάλεσαν την πλημμύρα τον Σεπτέμβριο του 2020. Πιο απλά η αντιπλημμυρική προστασία του νομού. Για την οποία επίσης υπήρξε -θεωρητικά τουλάχιστον- οικονομική μέριμνα. Το να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα γρήγορα και αποτελεσματικά για να μην χρειασθεί να θρηνήσουμε εκ νέου θύματα και καταστροφές ήταν αδιαπραγμάτευτο.

Αποδείχθηκε, εκ των πραγμάτων και με εξαιρετικά δυσάρεστο και εμφατικό τρόπο ότι ο νομός μας και η Θεσσαλία γενικότερα παραμένουν απροστάτευτοι. Για μας, δε, το πρόβλημα είναι διπλό γιατί πάθαμε και έπρεπε να έχουμε μάθει. Ο “Ιανός” ακολουθήθηκε λίγο πριν τη συμπλήρωση τριών χρόνων από την κακοκαιρία “Daniel” και σήμερα μετράμε 17 νεκρούς σε Θεσσαλία και Φθιώτιδα, από τους οποίους οι 9 στο νομό Καρδίτσας. Μετράμε σπίτια γκρεμισμένα, σπίτια ακατάλληλα να κατοικηθούν, αστέγους, δεκάδες χιλιάδες νεκρά ζώα, χωριά κάτω από το νερό, υποδομές που πρέπει να γίνουν από την αρχή, ολοκληρωτική καταστροφή στον αγροτικό τομέα και χιλιάδες απελπισμένους ανθρώπους.

Αυτό που θα έρχονταν την επόμενη …χιλιετία ξαναήρθε τελικά σε τρία χρόνια! Κι αυτό καιρικό φαινόμενο χιλιετίας χαρακτηρίστηκε, αλλά ποιος δίνει πια σε αυτά σημασία…

Ειπώθηκε και είναι αλήθεια πως το νερό που έπεσε το 2023 ήταν περισσότερο από αυτό του 2020, τουλάχιστον στον κάμπο. Η διαφορά και αυτό που έχει σημασία, είναι ότι μέσα στην τριετία που χωρίζει τα δύο φαινόμενα, έγιναν ή έπρεπε να έχουν γίνει αντιπλημμυρικά έργα. Το κάθε φαινόμενο το μετράς με τις συνθήκες που υπήρχαν όταν εμφανίστηκε. Τρία χρόνια με την γνώση που πρόσφερε ο “Ιανός” για το τι παρεμβάσεις απαιτούνται είναι μία σημαντική παράμετρος. Το ποιες από αυτές έγιναν και αν έγιναν όπως πρέπει το μαρτυρά η εικόνα της επόμενης ημέρας.  

Τα μηνύματα είχαν έρθει και νωρίτερα. Με τον «Διομήδη» για παράδειγμα που μπορεί να μην έφερε μεγάλες καταστροφές αλλά έκρουσε το καμπανάκι του κινδύνου και έδωσε δείγμα της μειωμένης ετοιμότητας. Προφανώς και δεν ελήφθη σοβαρά υπόψιν, πάντα μιλώντας εκ του αποτελέσματος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως ακόμα και στα μέσα του 2023, υπήρχαν εργολαβίες απομάκρυνσης ξυλείας από ποτάμια ενώ η μεγάλη εργολαβία καθαρισμού των ποταμιών δεν έχει ακόμα καν ξεκινήσει.

Εν κατακλείδι, τρία χρόνια μετά από το πέρασμα του “Ιανού”, ο μεσογειακός κυκλώνας περνά στο παρασκήνιο και τη θέση του στην πρώτη θέση της “μαύρης λίστας” παίρνει ο “Daniel”. Γύρισε το νομό και όλη την Θεσσαλία πολλά χρόνια πίσω. Δεν είναι μόνο αυτός υπεύθυνος. Ας μας επιτραπεί η έκφραση ότι «βρήκε κι έκανε». Η προσπάθεια ανοικοδόμησης θα ξεκινήσει από την αρχή και θα είναι πολλή δύσκολη. Ας ελπίσουμε όμως πως είναι η τελευταία που θα χρειασθεί. Πως αυτή τη φορά το πάθημα θα γίνει πραγματικά μάθημα.

ΥΓ. Και επειδή τα γραπτά μένουν θυμίζουμε τι έγραφε κλείνοντας το απολογιστικό του “Ιανού” λίγες ημέρες μετά την ολοκλήρωση των φαινομένων το KarditsaLive.Net χτυπώντας το …καμπανάκι για άλλη μια φορά στους αρμοδίους:

“….Τα φαινόμενα στην περίπτωση του “Ιανού” ήταν όντως σπάνια ίσως και ακραία ως ένα σημείο ως προς την έντασή τους… ωστόσο αυτό ας μην καθησυχάζει όσους είναι επιφορτισμένοι με την Πολιτική Προστασία αλλά και την ανάταξη των υποδομών που καταστράφηκαν. Κανείς δεν μας βεβαιώνει ότι σε λίγες ημέρες, λίγους μήνες ή σε λίγα χρόνια ότι δεν θα ξαναζήσουμε αντίστοιχες καταστάσεις. Απαιτείται άμεσα (ειδικά και ενόψει χειμώνα) επαναπροσδιορισμός σχεδόν όλων των έκτακτων σχεδίων της Πολιτικής Προστασίας που σχετίζονται με καιρικά φαινόμενα“.

Π.Κ.