ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΙΝΗΜΑ: Αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγη για όλους

Το Πράσινο Κίνημα χαιρετίζει την ουσιαστική παρέμβαση των Πράσινων Ευρωβουλευτών για το δικαίωμα στη στέγαση και καλεί τη χώρα μας να ευθυγραμμιστεί με αυτές τις προτάσεις.
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την έκθεση «Πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή στέγαση για όλους» της “πράσινης” Ευρωβουλευτού Kim van Sparrentak της πολιτικής ομάδας Greens / EFA. Η έκθεση του Κοινοβουλίου καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την οικονομικά και κοινωνικά προσιτή στέγαση, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα δικαιώματα στέγασης τίθενται πριν από τα συμφέροντα της αγοράς και για τον τερματισμό των αστέγων έως το 2030.

Η “ΠΡΑΣΙΝΗ” ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Υπάρχει μια καταγεγραμμένη στεγαστική κρίση σε όλη την Ευρώπη: οι άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη αντιμετωπίζουν δυσβάσταχτα ενοίκια, ξεπερασμένες και υποβαθμισμένες κατοικίες και μη ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης. Ειδικά στις αστικές περιοχές, πολλοί άνθρωποι υποφέρουν σε τέτοιο βαθμό που τους υποχρεώνουν να εγκαταλείπουν τα αστικά κέντρα. Η Επιτροπή πρέπει να προτείνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για προσιτή και κοινωνική στέγαση. Οι επενδύσεις σε κατοικίες σε λογικές τιμές, κοινωνικά και ενεργειακά αποδοτικές θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα για την οικονομική ανάκαμψη.
Η έλλειψη στέγης είναι μια σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έχει σχεδόν διπλασιαστεί στην ΕΕ τα τελευταία δέκα χρόνια. Η Επιτροπή πρέπει να αναλάβει ισχυρότερη δράση για να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στη μείωση και την εξάλειψη των αστέγων και να προτείνει ως στόχο τον τερματισμό έως το 2030 (της έλλειψης στέγης). Η Επιτροπή και η Πορτογαλική Προεδρία του Συμβουλίου πρέπει να προωθήσουν επειγόντως ένα πλαίσιο στην ΕΕ παράλληλα με τις εθνικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης στέγασης και αστέγων.
Σήμερα, πάνω από 80 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ με πολύ μεγάλη δυσκολία αντιμετωπίζουν το βάρος του κόστους στέγασης ενώ την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των αστέγων στην Ευρώπη έχει αυξηθεί κατά 70%. Κάθε νύχτα 700.000 άνθρωποι στην Ευρώπη κοιμούνται στο δρόμο. 34 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να διατηρήσουν το σπίτι τους αρκετά ζεστό το χειμώνα. Η κρίση του COVID19 καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την ανάγκη να δράσει η ΕΕ και να δρομολογήσει ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο στέγασης για να ενισχύσει τις προσπάθειες των κρατών μελών να προκειμένου να παρέχουν χωρίς αποκλεισμούς, ενεργειακά αποδοτικά και υγιή σπίτια σε όλους.

Η κατάσταση στη χώρα μας
Στην Ελλάδα, παρόλο που δεν υπάρχει κάποια αξιόπιστη καταγραφή των αστέγων, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ο αριθμός των αστέγων ανερχόταν, στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, στις, περίπου, 40.000, εκ των οποίων, οι μισοί περίπου στην περιοχή της Αττικής. Και ως άστεγοι εννοούνται και υπολογίζονται, εν προκειμένω, αυτοί που είναι στο δρόμο. Με την Αθήνα να είναι μια από τις 15 πόλεις με τον μεγαλύτερο αριθμό άστεγων (στο δρόμο) παγκοσμίως.
Η όποια επίσημη πολιτική για την αντιμετώπιση της «κατάστασης του άστεγου» ήταν, σε αυτή τη χώρα, ανέκαθεν υποτυπώδης, καθώς επαφίεται σε μεμονωμένες, αποσπασματικές, επιδερμικές και, απλώς, προσχηματικού και πυροσβεστικού χαρακτήρα δραστηριότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας, διαφόρων φιλανθρωπικών οργανώσεων και στις σχετικές χρηματοδοτήσεις «προγραμμάτων ορισμένου χρόνου» της ΕΕ.
Οι περισσότερες δράσεις/πρωτοβουλίες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα μόνο βραχυπρόθεσμα, χωρίς κάποιον ειδικό στόχο ή σχεδιασμό. Η παρέμβαση περιλαμβάνει απλώς τη διανομή μερικών βασικών αγαθών, ή την προσφορά γευμάτων – αλλά και αυτά όχι σε σταθερή βάση. Φορείς αυτών των πρωτοβουλιών είναι οι Δήμοι (κυρίως ο Δήμος Αθηναίων και μερικών άλλων, μεγάλων πόλεων), διάφορες ενορίες, εθελοντικές και φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Τα περισσότερα καταλύματα (σε ξενώνες, υπνωτήρια κλπ), δημοτικά, φιλανθρωπικών οργανώσεων κλπ, που απευθύνονται στους άστεγους, αποκλείουν άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, ή με ιστορικό χρήσης ουσιών και αλκοολισμού, πρώην φυλακισμένους ή παραβάτες που έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα, φορείς του AIDS, καθώς και άτομα που εκτιμάται ότι βρίσκονται προσωρινά στην πόλη. Θέτουν, δηλαδή, εξ΄ αρχής περιορισμούς που τελικά αποκλείουν ένα μεγάλο, το μεγαλύτερο ίσως, κομμάτι των αστέγων. Για παράδειγμα, ανάλογα με την περίπτωση, απαιτούνται ελληνική υπηκοότητα, μία σειρά από επίσημα έγγραφα, όπως ταυτότητα, πιστοποιητικά υγείας κ.α., που αρκετοί από τους υποψήφιους χρήστες δεν τα διαθέτουν.

Κ. Καλογράνης: Το πρώτο βήμα
Σε δήλωσή του ο Συμπρόεδρος του Πράσινου Κινήματος Κώστας Καλογράνης ανέφερε: “Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό και ευαίσθητο θέμα και χαιρετίζουμε την παρέμβαση των Ευρωπαίων Πρασίνων. Όσον αφορά στη χώρα μας το Πράσινο Κίνημα θεωρεί ότι μια πολιτική που θα στόχευε πραγματικά σε μιαν ουσιαστική απάντηση στο πρόβλημα που αποκαλείται «έλλειψης στέγης», θα έπρεπε να ξεκινάει από την αντιμετώπιση της κατοικίας και όχι απλά της «στέγης» ως δικαιώματος για τον καθένα και την καθεμιά. Ειδικά για της ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως είναι οι Ρομά και τα άτομα με αναπηρία, που σαφως μνημονεύονται στο ψήφισμα, πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες και στοχευμένες πολιτικές. Δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με την προσωρινή παροχή ενός καταλύματος που, ως επί το πλείστον, ούτε καν αυτό δεν διατίθεται αλλά με την διάθεση κατοικίας με όλα τα στοιχεία ενός κανονικού «σπιτιού» που ανήκει στον ένοικο και της αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Μια από τις πρώτες προτεραιότητες θα έπρεπε να είναι η αντιμετώπιση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στην οποία βρίσκονται όλοι αυτοί που είναι στο δρόμο (ή σε πρόσκαιρα καταλύματα), με την άμεση στέγασή τους σε ξενοδοχεία, σε άδεια σπίτια, στο πλήθος των δημόσιων άδειων κτιρίων, που θα έπρεπε κατάλληλα να διαμορφωθούν με ταχείες διαδικασίες για κανονική, 24ωρη διαμονή και όχι στη λογική του υπνωτήριου. Αυτό, τονίζουμε, σαν ένα πρώτο βήμα: ούτε ως πρόσκαιρη διαμονή, αλλά ούτε και ως τελική λύση. Σαν μια στιγμή μόνο στην διαδικασία της πρόσβασης σε μια κανονική κατοικία. Επίσης, η παρέμβαση των Ευρωπαίων Πρασίνων κινείται σαφέστατα στην κατεύθυνση της προστασίας της πρώτης κατοικίας. ”

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
Ακολουθεί η Πρόταση Ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου:
“Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η στεγαστική κρίση πλήττει τόσο εύπορες όσο και λιγότερο εύπορες χώρες, πυροδοτώντας τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον χωρικό διαχωρισμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή στέγαση είναι δυσχερέστερη για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως οι εργαζόμενοι με χαμηλό εισόδημα, οι γυναίκες, οι νέοι, και ιδίως οι άνεργοι νέοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι πολυμελείς οικογένειες, οι ηλικιωμένοι, και δη αυτοί που μένουν μόνοι τους, τα άτομα ΛΟΑΔΜ, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, τα άτομα με αναπηρίες, τα άτομα που πάσχουν από σωματικές ή ψυχιατρικές ασθένειες και τα μέλη περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά·
Δημιουργία επαρκών, ενεργειακά αποδοτικών κατοικιών που προσφέρουν συνθήκες υγιεινής διαβίωσης
1. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι το δικαίωμα σε επαρκή στέγαση αναγνωρίζεται και εφαρμόζεται ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα μέσω των εφαρμοστέων ευρωπαϊκών και εθνικών νομοθετικών διατάξεων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλοι έχουν ισότιμη πρόσβαση σε επαρκή στέγαση με καθαρό και υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό, ισότιμη πρόσβαση σε κατάλληλες υποδομές αποχέτευσης και υγιεινής, σύνδεση με δίκτυα αποχέτευσης και ύδρευσης και ποιοτικούς εσωτερικούς χώρους, οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη και βιώσιμη ενέργεια, συμβάλλοντας έτσι στην εξάλειψη όλων των μορφών φτώχειας, προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και στηρίζοντας τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, προκειμένου να προστατέψουν την υγεία και την ευημερία τους·
Αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης και καταπολέμηση των διακρίσεων

2. ζητεί να επιτευχθεί ο στόχος της εξάλειψης της αστεγίας σε επίπεδο ΕΕ έως το 2030· καλεί την Επιτροπή να παρέχει αποτελεσματικότερη στήριξη στα κράτη μέλη όσον αφορά τη μείωση και εντέλει την εξάλειψη της αστεγίας, και να θέσει τον εν λόγω στόχο ως προτεραιότητα στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων·
3. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα έκτακτα μέτρα για την πρόληψη της έλλειψης στέγης και την προστασία των αστέγων κατά τη διάρκεια της κρίσης της νόσου COVID-19, ιδίως η αναστολή των εξώσεων και της διακοπής της παροχής ενέργειας, καθώς και η παροχή προσωρινής στέγασης, θα ισχύουν για όσο διάστημα χρειάζεται ενώ στη συνέχεια θα εφαρμοστούν κατάλληλες λύσεις με μόνιμο χαρακτήρα· καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν και να προωθήσουν τις μη κυβερνητικές και φιλανθρωπικές οργανώσεις που παρέχουν υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες σε αστέγους και συμβάλλουν στην προστασία τους από τη νόσο COVID-19·
4. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ισότιμη πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση για όλους, να καταπολεμήσουν τον ρατσισμό και την αθιγγανοφοβία και να εγγυηθούν ότι δεν θα υπάρξουν διακρίσεις για οποιονδήποτε από τους λόγους που ορίζονται στο άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, της οδηγίας περί φυλετικής ισότητας, του ευρωπαϊκού πλαισίου για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες· απαιτεί να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη διατομεακή διακριτική μεταχείριση· καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει ταχέως την οριζόντια οδηγία κατά των διακρίσεων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει εμπεριστατωμένα την πολιτική δέσμευση των κρατών μελών και να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει εναντίον εκείνων που δεν εφαρμόζουν τη νομοθεσία της ΕΕ κατά των διακρίσεων ή ποινικοποιούν τους αστέγους·
5. εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του σχετικά με το γεγονός ότι οι συνθήκες διαβίωσης των Ρομά εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά ανησυχητικές, καθώς πολλοί ζουν συχνά σε απομονωμένους καταυλισμούς όπου επικρατούν υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης· καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν την εξάλειψη του χωροταξικού διαχωρισμού και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των Ρομά δικαιούχων στον σχεδιασμό, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση όλων των σταδίων των στεγαστικών έργων, προκειμένου να διασφαλιστεί αποτελεσματικά ότι τους παρέχονται οι απαραίτητες πληροφορίες ώστε να έχουν πρόσβαση στα υφιστάμενα κονδύλια, καθώς και να προβλεφθούν μέτρα και μηχανισμοί κατά των διακρίσεων για την πρόληψη των εξώσεων αλλά και επαρκείς και κατάλληλοι χώροι διαμονής για τους Ρομά που δεν διαθέτουν μόνιμη κατοικία· τονίζει την επείγουσα ανάγκη για εκστρατείες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, καθώς και για δημόσιες επενδύσεις στο πλαίσιο αυτό, οι οποίες έχουν επίσης καταστεί ακόμη πιο αναγκαίες λόγω των κινδύνων της πανδημίας COVID-19· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν το υπό σχεδιασμό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για τη βελτίωση της στέγασης, της υγείας και της απασχόλησης, προκειμένου να μην μείνει καμία κοινωνική ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά, στο περιθώριο”