Μέχρι το 2050, το 99% των πουλιών θα καταπίνουν πλαστικά

Η φετινή “Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστευτικών Πουλιών” (World Migratory Bird Day) στις 12 Οκτωβρίου ήταν αφιερωμένη στην προσπάθεια μείωσης της ρύπανσης από τα πλαστικά: “Προστάτεψε τα πουλιά: Πάρε μέρος στην αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά. Protect Birds: Be the Solution to Plastic Pollution!” είναι το μήνυμα. Επικεντρώνει δηλαδή η συμβολική δράση στις επιπτώσεις των πλαστικών στα μεταναστευτικά πουλιά και στους οικοτόπους”.
Με ετήσια παραγωγή άνω των 300 εκατομμυρίων τόνων, το πλαστικό είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υλικά στον κόσμο. Αυτό που συχνά διαφεύγει από την προσοχή μας είναι ότι το πλαστικό χρησιμοποιείται για τον σκοπό που παρήχθη μόνο για ελάχιστο χρονικό διάστημα, σε σύγκριση με τον κύκλο ζωής του που είναι από 20 έως 500 χρόνια. Ελαφρύ αλλά σχεδιασμένο για να αντέξει πολύ, το πλαστικό απλώνεται εύκολα στα οικοσυστήματα μέσω των φυσικών διαδικασιών, αποτελώντας μια σοβαρή απειλή για τα μεταναστευτικά πουλιά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Υπολογίζεται ότι σήμερα κάπου 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων εισέρχονται κάθε χρόνο στους ωκεανούς και στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Το κακό είναι ότι πολύ συχνά το πλαστικό διασπάται σε μικρότερα κομμάτια – δεν διαλύεται ή εξαφανίζεται – από το νερό, το ηλιακό φως και τον άνεμο, και καταλήγει πολλές φορές στο στομάχι διαφόρων ζώων ή παγιδεύει ζώα.
«Σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον, πάνω από 1.000.000 θαλασσοπούλια πεθαίνουν κάθε χρόνο από τα πλαστικά που βρίσκονται στο περιβάλλον. Και ο αριθμός των θανάτων μεγαλώνει. Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα, μέχρι το 2050 το 99% των πουλιών θα καταπίνει πλαστικά».
Σύμφωνα με μια έρευνα που επεξεργάστηκε στοιχεία από μελέτες της περιόδου 1962 – 2012 και ανέλυσε τους “χωρικούς κινδύνους” για 186 είδη θαλασσίων πουλιών χρησιμοποιώντας στοιχεία για την κατανομή των απορριμμάτων μέχρι το 2050 το 99% των πουλιών θα καταπίνει πλαστικά.
Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη μελέτες που είχαν πραγματοποιηθεί αυτά τα 50 χρόνια, κι αξιοποίησαν δεδομένα που είχαν δημοσιευθεί σε σχέση με την κατάποση πλαστικών από τα θαλασσοπούλια. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, 80 από τα 135 είδη (ποσοστό 59%) είχαν καταπιεί πλαστικά, και κατά μέσον όρο 29% αυτών των ατόμων είχε πλαστικά στα έντερα.
Με διάφορα μοντέλα που χρησιμοποίησαν, λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο, τα διάφορα είδη πουλιών αλλά και τις συγκεντρώσεις πλαστικών απορριμμάτων σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές, οι ερευνητές κατέληξαν στην εκτίμηση ότι – αν οι έρευνες είχαν διεξαχθεί σήμερα – είναι πιθανόν να διαπιστώνονταν ότι το 90% των ειδών είχε καταπιεί πλαστικά.
Χρησιμοποιώντας αποτελέσματα από βιβλιογραφικές αναφορές αλλά και προσαρμόζοντας το μοντέλο εκτίμησης κινδύνου (με βάση την έκθεση, το χρόνο, τη μέθοδο έρευνας και το μέγεθος του σώματος του πουλιού), οι ερευνητές υπολόγισαν τον κίνδυνο για όλα τα είδη θαλάσσιων πουλιών σε παγκόσμια κλίμακα. Με έκπληξη διαπίστωσαν ότι με βάση το μοντέλο αυτό ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα πουλιά βρίσκεται σήμερα στην περιοχή μεταξύ Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας, αν και παλιότερες εργασίες θεωρούσαν ότι αυτή η περιοχή είχε περιορισμένες ανθρωπογενείς πιέσεις και χαμηλές συγκεντρώσεις θαλάσσιων απορριμμάτων.
Οι ερευνητές κατέληξαν, επίσης, στο συμπέρασμα ότι η κατάποση πλαστικών αυξάνεται στα θαλασσοπούλια, και μέχρι το 2050 το 99% όλων των ειδών θα καταπίνει πλαστικά. “Μόνο η αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων μπορεί να μειώσει αυτή την απειλή”, καταλήγουν οι ερευνητές.
Δυστυχώς, το ότι τα μεταναστευτικά πουλιά έχουν φτερά, δεν τα γλυτώνει από τις απειλές των πλαστικών απορριμμάτων. Πολλά πουλιά, ακόμα και νεοσσοί, βρίσκονται με το στομάχι γεμάτο πλαστικά κομμάτια, ενώ πολλά πουλιά παγιδεύονται σε πλαστικά, κυρίως είδη συσκευασίας και κομμένα δίχτυα, τραυματίζονται ή και πεθαίνουν.
Τα θαλασσοπούλια είναι επιρρεπή στην κατανάλωση … πλαστικών μιας χρήσης που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας και συχνά καλύπτονται μέσα στα φύκια και το πλαγκτόν. Πλαστικές σακούλες, κομμάτια από μπουκάλια, πλαστικοί δακτύλιοι ξεγελούν τα πουλιά λόγω σχήματος ή μυρωδιάς, που τα θεωρούν σαν τροφή και τα καταπίνουν ή τα μεταφέρουν στους νεοσσούς, που είναι ακόμα πιο ευάλωτοι επειδή δεν έχουν αναπτυχθεί τα όργανά τους και πεθαίνουν πιο εύκολα από τα πλαστικά που καταπίνουν.
Αν τα πλαστικά είναι αιχμηρά, μπορεί να τραυματίσουν ή και να θανατώσουν ακαριαία το πουλί. Η πιο μεγάλη, όμως, ζημιά γίνεται όταν στο στομάχι του πουλιού συγκεντρωθεί μια ποσότητα πλαστικού που προκαλεί αίσθηση κορεσμού. Το πουλί αν και δεν καταναλώνει πλέον τροφή δεν νοιώθει πείνα και δίψα, οπότε μπορεί να πεθάνει από ασιτία.
Επίσης, συχνά τα πλαστικά στη θάλασσα προσροφούν και μεταφέρουν σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις άλλες τοξικές ή και μολυσματικές ουσίες, προκαλώντας βλάβες στην υγεία των πουλιών.
Πλαστικά από θερμοκήπια αποτελούν, όταν καταλήξουν στη θάλασσα, σημαντικό κίνδυνο για τα θαλασσοπούλια. Δίκτυα εγκαταλειμμένα ή κομμένα αποτελούν ακόμα μεγαλύτερη απειλή για τα πουλιά, και είναι από τις πιο κοινές αιτίες που οδηγούν στο φαινόμενο της «αλιείας-φάντασμα»: τα πουλιά που πιάνονται σε αυτά τραυματίζονται, παθαίνουν λοιμώξεις, πνίγονται από ασφυξία ή πέφτουν εύκολα θύματα άλλων ζώων.