Πώς οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την επιστημονική φαντασία για να προβλέψουν πιθανές απειλές

Η επιστημονική φαντασία, αν και κινείται εκτός της σφαίρας του πραγματικού, έχει σημαντικό βαθμό πρόβλεψης της πραγματικότητας. Το είδαμε αρχικά με τις προφητείες των ιστοριών επιστημονικής φαντασίας που μιλούσαν για τεχνολογίες που αργότερα έγιναν πραγματικότητα. Το 1964, για παράδειγμα, ο Arthur C. Clarke προέβλεψε το διαδίκτυο. Και το 1983, ο Isaac Asimov προέβλεψε ότι η σύγχρονη ζωή θα ήταν αδύνατη χωρίς υπολογιστές.

Η «διαίσθηση» αυτή δεν έχει περάσει απαρατήρητη από τις κυβερνήσεις, δεδομένου ότι η επιστημονική φαντασία δεν μπορεί απλά να μας δώσει μια εικόνα για το πώς διαμορφώνεται το μέλλον από τις νέες τεχνολογίες, αλλά μπορεί επίσης να μας δώσει μια εικόνα για τις πιθανές απειλές. Έτσι, αρκετές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, στρέφονται στη μυθοπλασία σε μια προσπάθεια να δράσουν προληπτικά και να προετοιμαστούν για να αποκρούσουν τυχόν μελλοντικές απειλές.

Ο Mike Ryder, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ, καταλήγει σε τέσσερα θέματα που έχουν παρουσιάσει οι ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και τα οποία ενδέχεται να έχουν μπει στο ραντάρ των κυβερνήσεων. «Αν και δεν μπορούμε να προβλέψουμε πλήρως το μέλλον, μπορούμε όμως να ελπίζουμε ότι οι ηγέτες και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πάρουν μαθήματα από τις ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, έτσι ώστε να αποφύγουμε τη δυστοπία στην οποία καταλήγουν μερικές από αυτές», σημειώνει.

Οι σούπερ στρατιώτες

Οι σούπερ στρατιώτες έχουν μία ξεχωριστή θέση αλλά πολλές μορφές στην επιστημονική φαντασία. Συχνά είναι «σούπερ» λόγω της τεχνολογίας, όπως στο «Starship Troopers»– (Στρατιώτες του Σύμπαντος, 1959) του Robert A. Heinlein (έχει μεταφερθεί στην κινηματογραφική οθόνη σε σκηνοθεσία Paul Verhoeven) και στο «Forever War» (1974) του Joe Haldeman.

Ωστόσο, πιο σύγχρονα παραδείγματα διερευνούν επίσης πώς οι σούπερ στρατιώτες μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω με δυνατούς μύες, ή και με επιπλέον όργανα. Για παράδειγμα, στο παιχνίδι «Warhammer 40.000», στους πολεμιστές εμφυτεύονται μια δεύτερη καρδιά, ένας τρίτος πνεύμονας και μια ολόκληρη σειρά επιπλέον εμφυτευμάτων για να τους βοηθήσουν να επιβιώσουν στο πεδίο της μάχης. Γνωστοί ως Space Marines, αλλάζουν σε τέτοιο βαθμό που χάνουν την επαφή με τα ίδια τα πράγματα που τους έκαναν ανθρώπους αρχικά.

Άσχετα με το πώς μοιάζουν ή πώς απέκτησαν τις δυνάμεις του, οι σούπερ στρατιώτες είναι πολύ δυνατοί, πολύ γρήγοροι και ικανότεροι στις μάχες, επομένως συχνά υπάρχουν πολλές ηθικές σκιές στον ρόλο τους. Για παράδειγμα ο υπολογιστής στο «Forever War» έχει τη δύναμη να ανατινάξει όλους τους στρατιώτες που δεν ακολουθούν εντολές.

Τα drones

Η χρήση των drones διαδραματίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις σύγχρονες πολεμικές επιχειρήσεις, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να αποτελεί απτό παράδειγμα.

Φυσικά, η επιστημονική φαντασία είχε ήδη προβλέψει τον πόλεμο αυτού του είδους, που στην ουσία είναι απλώς μια λογική συνέχεια της μηχανογράφησης της καθημερινής ζωής.

Στο μυθιστόρημα του Orson Scott Card «Ender’s Game» (Η εκδίκηση του Ender , 1985), ο μικρός πρωταγωνιστής Ender Wiggin φοιτά στο Σχολείο του Πολέμου, όπου συμμετέχει, σε μια σειρά περίτεχνων στρατιωτικών ασκήσεων χρησιμοποιώντας υπολογιστές για να προσομοιώσει έναν πόλεμο ενάντια σε έναν μακρινό εξωγήινο εχθρό. Ωστόσο, αφού καταστρέψει τον εξωγήινο κόσμο, ανακαλύπτει ότι δεν έπαιζε τελικά παιχνίδι, αλλά διοικούσε τις δυνάμεις του πραγματικού κόσμου που πολεμούσαν στο διάστημα.

Σημειώνεται ότι η ιστορία μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη το 2013, σε σκηνοθεσία Gavin Hood (με τον Harrison Ford στο καστ).

Το «Ender’s Game» προοικονομεί και περιλαμβάνει πολλές από τις βασικές συζητήσεις που γίνονται σχετικά με αυτόν τον τομέα σήμερα: από τον τρόπο επιλογής των στόχων μέχρι τα ηθικά ερωτήματα σχετικά με την εξ αποστάσεως δολοφονία, σημειώνει ο Mike Ryder, υπογραμμίζοντας πως καθώς τα drones θα αποκτούν μεγαλύτερη παρουσία στην καθημερινή ζωή των πολιτών, αυτά τα ζητήματα θα γίνουν πιο πιεστικά.

Η βιολογική μηχανική

Πέρα από τα drones και τις προηγμένες τεχνολογίες, ένα άλλο κεφάλαιο είναι οι βιολογικές επιστήμες και ο ρόλος των ανθρώπων που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη ανθρωπιστικών επιχειρήσεων στον πόλεμο.

Στο «Dogs of War» (2017) του Adrian Tchaikovsky, ο πρωταγωνιστής είναι ένας σκύλος- βιολογική μηχανή, ένας μισθοφόρος που ακολουθεί εντολές μέχρι που μια μέρα ανακαλύπτει ότι τα αφεντικά του δεν είναι τόσο «καλά παιδιά» όσο ισχυρίζονται.

Η ιστορία θέτει πολλά ηθικά ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι πολύ συχνά εκμεταλλεύονται τους άλλους και πώς τα ζώα εντάσσονται στη συνέχεια στο ηθικό πλαίσιο του ανθρώπου.

Σύμφωνα με τον συλλογισμό του Ryder, εάν στέλνουμε ζώα σε επικίνδυνες καταστάσεις για να συνδράμουν στρατιώτες ή να αναζητήσουν επιζώντες έπειτα από κάποιο σεισμό, τότε ίσως πρέπει και αυτά να ενισχυθούν με κάποιον τρόπο βιολογικά, και για να είναι προστατευμένα και για να κάνουν καλύτερα την «δουλειά» τους.

Τροποποίηση της συμπεριφοράς

Η επιστημονική φαντασία έχει δώσει αρκετό υλικό σχετικά με τα ναρκωτικά και τον τρόπο με τον οποίο οι χημικές ουσίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και την τροποποίηση της συμπεριφοράς.

Ίσως ο πιο διάσημος συγγραφέας σε αυτόν τον τομέα είναι ο Philip K. Dick, με τα μυθιστορήματα «The Three Stigmata of Palmer Eldritch» (1964), «Ubik» (1969) και «Flow My Tears, the Policeman Said» (1974) που ασχολούνται με παραλλαγές αυτού του θέματος.

Υπάρχει επίσης η ταινία «Serenity» (2005) (και η αντίστοιχη τηλεοπτική σειρά «Firefly»), στην οποία ο καπετάνιος Malcolm Reynolds και το πλήρωμά του ταξιδεύουν στον πλανήτη Miranda για να ανακαλύψουν τις σκοτεινές συνέπειες των ναρκωτικών που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των πληθυσμών, κάνοντας τους ανθρώπους να συμμορφώνονται πιο εύκολα.

Αν και αυτά τα παραδείγματα φαντάζουν απαίσια, ας επιστρέψουμε στην πραγματική ζωή και τα πειράματα που φαίνεται ότι διεξήγαγε η πραγματική CIA, λέει ο Ryder αναφέροντας αποκαλύψεις που έγιναν γνωστές μετά το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ ότι η CIA προχώρησε παράνομα σε πειράματα σε ανθρώπους προκειμένου να αναπτύξει φάρμακα για πλύση εγκεφάλου. Αυτή η επιχείρηση, γνωστή ως MK-ULTRA, δημοσιοποιήθηκε σε ακρόαση της Γερουσίας το 1977.

Σήμερα η έννοια της τροποποίησης συμπεριφοράς εξακολουθεί να υπάρχει στην έρευνα του τομέα της άμυνας, αν και ίσως όχι στον ίδιο βαθμό όπως ήταν στα μέσα του περασμένου αιώνα.

Με πληροφορίες από The Conversation