Μπορεί ο Κιρ Στάρμερ να αλλάξει τη Μεγάλη Βρετανία; To περίεργο σοσιαλιστικό κοκτέιλ και το φάντασμα του Κόρμπιν

Άνευ δραματικού απροόπτου, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, θα είναι το πρόσωπο που θα περάσει την καλογυαλισμένη μαύρη πόρτα της Ντάουνινγκ Στριτ 10, σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, ως πρωθυπουργός μιας χώρας που κραυγάζει για αλλαγή.

Ας δούμε πρώτα τις υποσχέσεις του:

Ο Στάρμερ έχει δεσμευτεί:

• Να αναπτύξει την οικονομία της χώρας αλλάζοντας τους νόμους για τον προγραμματισμό και τις επενδύσεις και οδηγώντας σε μια νέα βιομηχανική στρατηγική.
• Έχει πει ότι θα δημιουργήσει εθνικό ταμείο πλούτου ύψους 7,3 δισεκατομμυρίων λιρών που θα βοηθήσει στη μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές αερίων.
• Η δημόσια εταιρεία ενέργειας αξίας 8,3 δισεκατομμυρίων λιρών, η Great British Energy, θα δει το ενεργειακό δίκτυο του Ηνωμένου Βασιλείου να απαλλάσσεται από τον άνθρακα έως το 2030.

Και ο Στάρμερ λέει ότι όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν χωρίς αύξηση των φόρων εισοδήματος.

Μείγμα

Το υπόλοιπο μανιφέστο των Εργατικών είναι ένα μείγμα μετριοπαθούς κεντρώου πλάνου αναμεμειγμένο με ήπιο σοσιαλισμό.

Περιλαμβάνει την επιβολή φόρων στα ιδιωτικά σχολεία για να βοηθήσει στην πληρωμή της κρατικής εκπαίδευσης και φορολόγηση υπερκερδών για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια. Υπάρχουν επίσης υποσχέσεις για τα δικαιώματα των εργαζομένων, περικοπή των λιστών αναμονής στην υγεία αλλά και έλεγχος της μετανάστευσης.

Οι εκ των δεξιών επικριτές του, λένε ότι ο Στάρμερ θα χρειαστεί να αυξήσει τους φόρους για να χρηματοδοτήσει τα σχέδιά του, ενώ οι σκεπτικιστές από τα αριστερά λένε ότι το μανιφέστο του δεν είναι αρκετά τολμηρό ή φιλόδοξο για να αλλάξει τη Βρετανία επί τα βελτίω.

Ανατάσσοντας το χάος

Ο Στάρμερ πρόκειται να αναλάβει μια Βρετανία με πληθωρισμό ρεκόρ τα τελευταία δύο χρόνια, με επιτόκια που εκτοξεύονται, που είδε τη λίρα να πέφτει σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, εξακολουθεί να βιώνει κρίση κόστους ζωής, και να δοκιμάζεται από τους μεγαλύτερους χρόνους αναμονής για ιατρικές επεμβάσεις στην πρόσφατη ιστορία της.

Και που βεβαίως έχε διέλθει τα τελευταία οκτώ χρόνια από μια πολιτική περιδίνηση, μετά το δημοψήφισμα του 2016 υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πρόκειται δηλαδή για μια μακρά λίστα πραγμάτων που πρέπει να διευθετηθούν σε μια πενταετία και ενώ τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε αταξία. Το ερώτημα για τον Στάρμερ, εάν κερδίσει, είναι αν το χάος θα αποδειχθεί πολύ μεγάλο για να το ανατάξει και αν έχει την πολιτική ικανότητα να επιφέρει την αλλαγή που έχει υποσχεθεί.

Ένας Εργατικός Sir

Στα 61 του χρόνια ο Στάρμερ μοιάζει με κλασική φιγούρα του βρετανικού κατεστημένου.

Υπήρξε κορυφαίος δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έγινε Διευθυντής Δημοσίων Εισαγγελιών το 2008, επικεφαλής της Εισαγγελικής Υπηρεσίας του Στέμματος, θέση υψηλού προφίλ για την οποία ανακηρύχθηκε ιππότης.
Κατέστη έτσι ο πρώτος ηγέτης των Εργατικών που εισήλθε στον πολιτικό βίο με τον τίτλο ευγενείας «Sir» στο όνομά του.

Τα παιδικά χρόνια

Με τα στάνταρντς των σύγχρονων πολιτικών ηγετών, ωστόσο, ο Στάρμερ είναι σχετικά «ταπεινής καταγωγής».

Γεννημένος το 1962, μεγάλωσε σε μια μικρή πόλη στα νότια του Λονδίνου. Ο πατέρας του ήταν κατασκευαστής εργαλείων που δούλευε σε εργοστάσιο και η μητέρα του νοσοκόμα πάσχουσα από σοβαρές σωματικές αναπηρίες, κάτι που τελικά οδήγησε στον ακρωτηριασμό του ενός ποδιού της.

Ουδέποτε ο Στάρμερ υποστήριξε ότι υπέφερε από φτώχεια, αρκέστηκε ωστόσο να μιλά για οικονομικές δυσκολίες που επηρέασαν την οικογένειά του καθώς και για τις μαθησιακές δυσκολίες που εμπόδισαν τον μικρότερο αδερφό του.

Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι πρώιμες εμπειρίες διαμόρφωσαν τις πολιτικές αντιλήψεις του Στάρμερ. Έχει ομολογήσει ότι έβλεπε τους ανθρώπους να κοιτάζουν περιφρονητικά τον πατέρα του επειδή εργαζόταν σε εργοστάσιο ή έκαναν μπούλινγκ στον αδερφό του.

Το ιστορικό όνομα

Οι γονείς του ήταν πάντως έντονα πολιτικοποιημένοι γι’ αυτό άλλωστε και έδωσαν στον μεγάλο τους γιο το όνομα του εμβληματικού ηγέτη των Εργατικών στο Κοινοβούλιο, Κιρ Χάρντι (1856-1915).

«Είναι ο πρώτος ηγέτης των Εργατικών μιας ολόκληρης γενιάς που μίλησε για τάξεις και σνομπισμό» λέει στο CNN ο βιογράφος του Τομ Μπάλντουιν

«Αυτό μπορεί να μην τον καθιστά ταξικό μαχητή, αλλά σίγουρα τον κάνει κάποιον που καταλαβαίνει τα διαφορετικά επίπεδα υπερηφάνειας, φιλοδοξίας και ενοχής… Νιώθει το ερέθισμα της ασέβειας που βίωνε ο πατέρας του… Μιλάει πολύ για την αδερφή του που έζησε μια δύσκολη ζωή, αφού δεν έχει πάει στο πανεπιστήμιο», προσθέτει ο Μπάλντουιν.

Ο Στάρμερ επέλεξε να σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, πριν ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του στην Οξφόρδη. Αρχικά πίστευε ότι θα είχε μια νομική καριέρα εργαζόμενος για τα συνδικάτα, αλλά καθώς η πολιτική του αντίληψη εξελίχθηκε σύμφωνα με τις σπουδές του, άρχισε να ενδιαφέρεται ολοένα και περισσότερο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το φάντασμα του Κόρμπιν

Ο Στάρμερ έχει διανύσει ένα μεγάλο ταξίδι από τότε που μπήκε στην πολιτική. Εξελέγη βουλευτής το 2015 σε ηλικία 52 ετών και μπήκε στο σκιώδες υπουργικό συμβούλιο των Εργατικών ένα χρόνο αργότερα.

Μάλιστα ο Τζέρεμι Κόρμπιν, τότε ηγέτης των Εργατικών, τον έθεσε επικεφαλής της ομάδας για το Brexit μετά το δημοψήφισμα του 2016.

Ο Κόρμπιν είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στη βρετανική πολιτική και το ότι ο Στάρμερ υπηρέτησε στην ηγετική ομάδα του εξακολουθεί να τον στοιχειώνει. Ο Κόρμπιν ανήκε ιστορικά στην άκρα αριστερά του Εργατικού Κόμματος με απόψεις –προτού γίνει ηγέτης- όπως ο πυρηνικός αφοπλισμός, η αποχώρηση της Βρετανίας από το ΝΑΤΟ. Είχε μάλιστα «τραγωδία» το ότι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν σκοτώθηκε αντί να δικαστεί.

Ο Στάρμερ υπηρέτησε στο σκιώδες υπουργικό συμβούλιο του Κόρμπιν για τις εκλογές του 2017 και του 2019. Κάτι που οι Συντηρητικοί συχνά πυκνά το αναφέρουν ως απόδειξη ότι αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια, θεωρώντας ότι είναι ο άνθρωπος που προσπαθήσει δις να κάνει τον Κόρμπιν πρωθυπουργό.

Ωστόσο έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Ο Στάρμερ έδιωξε τον Κόρμπιν από το Εργατικό Κόμμα μετά από την πολύκροτη έρευνα για τον αντισημιτισμό στους κόλπους των Εργατικών επί εποχής Κόρμπιν. Τον έχει αποκηρύξει εμμέσως λέγοντας ότι υποστήριξε τον Κόρμπιν γνωρίζοντας ότι θα έχανε. Και μόνο πιεζόμενος να απαντήσει σε μια συνέντευξή του στο BBC, είχε ότι πως «θα ήταν καλύτερος πρωθυπουργός» από «αυτόν που βγάλαμε» , εννοώντας τον Μπόρις Τζόνσον .

Περί αρχών και κυνισμού

Σήμερα ο Στάρμερ υποστηρίζει ότι επανέφερε τους Εργατικούς σε θέση εκλογικής νίκης.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό είναι αλήθεια, αλλά οι επικριτές του από τα αριστερά τού καταλογίζουν ότι χρησιμοποίησε τον Κόρμπιν και την αριστερή πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος για να κερδίσει την ηγεσία του κόμματος το 2020, προσχωρώντας σε αρκετές αριστερές θέσεις όπως η εθνικοποίηση των κοινωφελών υπηρεσιών, η κατάργηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων, υψηλότερες αμοιβές και αντιστροφή των συντηρητικών μεταρρυθμίσεων στην κοινωνική πρόνοια. Υποσχέσεις που εγκατέλειψε μόλις πλησίασε την εξουσία.

Ο Τζέιμς Σνάιντερ, πρώην υπεύθυνος επικοινωνίας του Κόρμπιν, λέει είπε στο CNN: «Ο Στάρμερ δεν είναι άνθρωπος με αρχές. Η καμπάνια του για του να γίνει ηγέτης των Εργατικών ήταν ανέντιμη. Ο κυνισμός του και η έλλειψη πολιτικών για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων θα οδηγήσει σε μια βαθιά απογοήτευση που θα μπορούσε είτε να τροφοδοτήσει τη σκληρή δεξιά είτε ένα μελλοντικό λαϊκό κίνημα για αλλαγή».

Λύτρωση ή απειλή

Κατά καιρούς ο Στάρμερ έχει απαντήσει στις κατηγορίες που του προσάπτου λέγοντας ότι βάζει τη χώρα του πάνω από το πολιτικό του κόμμα και ότι είναι δυνατό να αλλάξεις τα πράγματα μόνο αν είσαι στην εξουσία.

Για όσους βρίσκονται στα δεξιά, ο Στάρμερ είναι ένας άνθρωπος που θα πει τα πάντα για να πάρει την εξουσία. Είναι εκείνος που μπορεί να υποστηρίζει τον «αντιΝατοϊκό» και «υποστηρικτή των τρομοκρατών» Κόρμπιν, μόνο και μόνο για να πάρει αυτό που θέλει.

Αποτελεί, λένε, κίνδυνο για τη Βρετανία.

Από τα αριστερά, ο Στάρμερ είναι κάποιος που δεν έχει πίστη στις ριζικές αλλαγές και που, μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, δεν θα διαφέρει τελικά τόσο πολύ από έναν ηγέτη των Τόρις.

Εάν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις είναι σωστές, ο Στάρμερ θα κερδίσει μια ιστορική και τεράστια πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Αλλά το μέλλον μπορεί να είναι πιο δύσκολο.

Ρίσκο

Η τρέχουσα κατάσταση των οικονομικών της Βρετανίας σε συνδυασμό με τα πολιτικά και προσωπικά χαρακτηριστικά του ιδίου, μπορεί να σημαίνει ότι ο Στάρμερ δεν έχει την λευκή επιταγή που θα απολάμβανε συνήθως ένας ηγέτης άνευ αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.

Και μια αδυναμία να μετατρέψει αυτή την κοινοβουλευτική εξουσία σε απτά αποτελέσματα -σε μια εποχή που το εκλογικό σώμα φωνάζει πως θέλει κάτι διαφορετικό- θα μπορούσε να σημαίνει ότι σε πέντε χρόνια από τώρα, το μετριοπαθές, κεντροαριστερό πρόγραμμά του μπορεί τελικά να αποδειχθεί ένα τεράστιο πολιτικό ρίσκο ανάλογο αυτών που ταλανίζει τους Συντηρητικούς τα τελευταία χρόνια.

Με πληροφορίες από CNN

Επιμέλεια: Γιάννης Δοδόπουλος