Οργανική μεγέθυνση και αύξηση μεριδίου αγοράς ο στόχος των επενδύσεων των ΜμΕ την επόμενη τριετία

Το δρόμο των επενδύσεων δείχνει πρόθυμη να ακολουθήσει η πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε θέματα χρηματοδότησης, εργατικού δυναμικού αλλά και αγοράς, όπως δείχνουν τα στοιχεία σχετικής μελέτης της Εθνικής Τράπεζας. Μακροπρόθεσμος στόχος τους είναι η οργανική μεγέθυνσή τους αλλά και η αύξηση των μεριδίων τους.

Επόμενη τριετία

Σύμφωνα με τη μελέτη, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι επενδυτικά ενεργή στο διάστημα 2021-2027, σε όλες τις κατηγορίες μεγέθους, με τις μεσαίες επιχειρήσεις να εμφανίζουν υψηλότερη κινητικότητα. Με χρονικό ορίζοντα την επόμενη τριετία, οι ΜμΕ στρέφουν το επενδυτικό τους ενδιαφέρον προς την οργανική μεγέθυνση. Ειδικότερα, η αύξηση μεγέθους αναδεικνύεται σε προτιμώμενη μορφή επένδυσης σε σύγκριση με την προηγούμενη τριετία, οπότε η έμφαση δόθηκε κυρίως σε ενίσχυση ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με τους αναλυτές αυτή η στρατηγική σε συνδυασμό με την έμφαση σε δράσεις ποιοτικής αναβάθμισης (συνεργασίες, καινοτομία, πράσινες επενδύσεις), δημιουργεί εχέγγυα για σημαντική αύξηση των μεριδίων τους. Η τάση προς πιο απαιτητικά επενδυτικά σχέδια επιβεβαιώνεται από την αύξηση του ύψους των επενδύσεων (18% του κύκλου εργασιών, έναντι 14% για την προηγούμενη τριετία). Αξιοσημείωτο είναι ότι η εντατικοποίηση επενδύσεων εντοπίζεται τόσο μεταξύ των εταιρειών που επενδύουν διαχρονικά (17% του κύκλου εργασιών, από 14% την προηγούμενη τριετία) όσο και για επιχειρήσεις με μεμονωμένες επενδύσεις (22% από 13% αντίστοιχα).

Απολογισμός προηγούμενης τριετίας, ανάπτυξη και εμπόδια

Στοίχημα, ωστόσο, παραμένει η ώθηση ακόμη περισσότερων επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση των επενδύσεων, μιας και το ποσοστό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που μένουν επενδυτικά αδρανείς είναι υψηλό. Κατά την προηγούμενη τριετία, σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, στις πολύ μικρές επιχειρήσεις οι επενδυτικά αδρανείς ανήλθαν στο 46%, στις μικρές επιχειρήσεις το ποσοστό των επενδυτικά αδρανών ανήλθε στο 38% και στις μεσαίες στο 30%. Σε αυτό συμβάλει και το γεγονός της αποτυχίας πλήθους επενδυτικών σχεδίων για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τη στρατηγική των επιχειρήσεων αλλά με εξωτερικούς παράγοντες όπως είναι οι υποδομές, το ρυθμιστικό περιβάλλον καθώς και η αλλαγή των συνθηκών αγοράς. Παράγοντες που πλήττουν το επιχειρείν και όπως φαίνεται από τα παρακάτω στοιχεία αποτελούν τροχοπέδη για την εκπόνηση επενδύσεων και αναπτυξιακών σχεδίων.

Ειδικότερα, αν και η επίτευξη των στόχων των επενδυτικών σχεδίων της προηγούμενης τριετίας κυμάνθηκε σε υψηλά επίπεδα και στην πλειοψηφία τους κλάδοι όπως η βιομηχανία και οι υπηρεσίες εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι από τις επενδυτικές τους επιδόσεις σε ποσοστό 76% σε σύγκριση με το εμπόριο (70%) και τις κατασκευές (58%), εν τούτοις κατεγράφη ένα σημαντικό ποσοστό μη ικανοποιημένων επιχειρήσεων από το αποτέλεσμα των επενδύσεών τους. Εμβαθύνοντας οι μελετητές σε αυτό το ποσοστό, κατέγραψαν τις αιτίες πίσω από τα αποτυχημένα επενδυτικά εγχειρήματα. Ειδικότερα, βάσει της έρευνας, σχεδόν οι μισές των ΜμΕ με μη ικανοποιητική πορεία σχεδίων είδε ανατροπές λόγω αλλαγών στις συνθήκες της αγοράς, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για πιο αναλυτικά επιχειρηματικά σχέδια. Οι υπόλοιπες μισές αναγνώρισαν τον καθοριστικό ρόλο των διαρθρωτικών εμποδίων – πρωτίστως του ρυθμιστικού πλαισίου και δευτερευόντως της διαθεσιμότητας ή ποιότητας υποδομών σε ποσοστό 37% και 18%.

Από την άλλη πλευρά με βάση τα στοιχεία των επενδυτικών σχεδίων που εκπονήθηκαν και είχαν επιτυχία, κατά την προηγούμενη τριετία, η έμφαση δόθηκε κυρίως σε ενίσχυση ανταγωνιστικότητας μέσω ψηφιακών επενδύσεων, οι οποίες κυριάρχησαν στις προτιμήσεις. Το ποσοστό επιχειρήσεων με βασικό επίπεδο ψηφιοποίησης αυξήθηκε κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες. Αξιοσημείωτη είναι παράλληλα η κάθετη άνοδος στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών όπως τεχνητή νοημοσύνη (10% του επιχειρηματικού τομέα το 2024, από 4% το 2023). Σε κλαδικό επίπεδο, η βιομηχανία ξεχώρισε ως ο πιο δυναμικός επενδυτικά κλάδος κατά την προηγούμενη τριετία. Σε όλους τους κλάδους, κυρίαρχο αποτέλεσμα από τις επενδύσεις της προηγούμενης τριετίας ήταν η αύξηση μεριδίου αγοράς, ενώ σχετικά υψηλή βαρύτητα στη μείωση κόστους έδωσαν η βιομηχανία και το εμπόριο. Αναφορικά με την περιφερειακή διαστρωμάτωση των επενδύσεων, σχετική ομοιομορφία χαρακτήρισε την επενδυτική δραστηριότητα μεταξύ αστικών κέντρων και περιφέρειας, με τις ΜμΕ στη Θεσσαλονίκη να εμφανίζουν ελαφρώς υψηλότερη δυναμική. Ποσοστό ίσο με το 60% των ΜμΕ της Αθήνας επενδύουν (24% διαχρονικά, 36% μεμονωμένα). Στο 68% ανέρχεται το ποσοστό των ΜμΕ της Θεσσαλονίκης που επενδύουν (20% διαχρονικά, 48% μεμονωμένα). Το 61% των επιχειρήσεων της περιφέρειας επενδύουν (25% διαχρονικά, 36% μεμονωμένα). Όσον αφορά τα αποτελέσματα των επενδυτικών σχεδίων της προηγούμενης τριετίας, σχεδόν οι μισές των ΜμΕ που προχώρησαν σε κάποια επένδυση επιδίωξαν την επέκταση. Πολύ μικρές επιχειρήσεις τόλμησαν την είσοδο σε νέα αγορά, ενώ μεγαλύτερες ΜμΕ στόχευσαν κυρίως σε άνοδο μεριδίου αγοράς. Ειδικότερα στις πολύ μικρές επιχειρήσεις επενδυτική δραστηριότητα κατέγραψε το 54% των πολύ μικρών επιχειρήσεων (19% διαχρονικά και 35% μεμονωμένα). Μέσω επενδύσεων της προηγούμενης τριετίας το 24% πέτυχε είσοδο σε νέα αγορά, το 29% αύξηση μεριδίου αγοράς, το 27% διατήρηση μεριδίου και το 19% μείωση κόστους. Στις μικρές επιχειρήσεις επενδυτική δραστηριότητα σημείωσε το 62% των μικρών επιχειρήσεων (20% διαχρονικά και 42% μεμονωμένα). Το 43% κατάφερε να αυξήσει το μερίδιο αγοράς του, το 34% διατήρησε μερίδιο και το 23% μείωσε κόστος. Στις μεσαίες επιχειρήσεις επενδυτική δραστηριότητα σημείωσε το 70% των μεσαίων επιχειρήσεων (31% διαχρονικά και 39% μεμονωμένα). Από τις μεσαίες επιχειρήσεις που επένδυσαν την προηγούμενη τριετία, το 5% πέτυχε είσοδο σε νέα αγορά, το 51% αύξηση μεριδίου αγοράς, το 21% διατήρηση μεριδίου και το 23% μείωση κόστους.