Πραγματική απειλή ή επικίνδυνη μπλόφα το σταμάτα – ξεκίνα του Τραμπ με τους δασμούς;

Με την σχεδόν πάγια επωδό  («σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας σε αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα!») ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε ένα ακόμη ανακάτεμα της δασμολογικής του τράπουλας εκτοξεύοντας παράλληλα και μία νέα ρουκέτα για τις αγορές.

Ωστόσο η νέα προειδοποίηση του Αμερικανού προέδρου δεν πείθει τους πάντες ότι θα υλοποιηθεί, παρά το αποφασιστικό ύφος που επέλεξε για να την κοινοποιήσει: «Οι συζητήσεις μαζί τους δεν οδηγούν πουθενά! Ως εκ τούτου, προτείνω έναν άμεσο δασμό 50% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με έναρξη την 1η Ιουνίου 2025», έγραψε στο Τruth, με μια δόση αγανάκτησης ο Τραμπ.

Εάν εφαρμοστούν οι δασμοί αυτοί, θα είναι υπερδιπλάσιοι του συντελεστή που είχε ο ίδιος ο Τραμπ ανακοινώσει εναντίον της ΕΕ στην αποκαλούμενη «Ημέρα Απελευθέρωσης» στις 2 Απριλίου.

Και οι επιπτώσεις ενός τέτοιου δασμολογικού πήχυ θα ήταν ακόμη πιο δυσάρεστες για τις οικονομίες της Ευρώπης.

Η Capital Economics εκτιμά ότι εφόσον υλοποιηθεί δασμός 50% στις εισαγωγές της ΕΕ, το γερμανικό ΑΕΠ θα μπορούσε να μειωθεί κατά 1,7% μέσα σε διάστημα τριών ετών, το δε ιρλανδικό κατά 4%.

Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν τη νέα απειλή των δασμών, πρωτίστως ως διαπραγματευτική τακτική του Τραμπ για άσκηση πίεσης στην ΕΕ.

Με μια «πρόοδο» ξεχνιούνται όλα

«Εκτιμούμε ότι δεν θα επιβληθεί τέτοιος δασμός, καθώς ο πρόεδρος θα επικαλεστεί τελικά την πρόοδο στις συνομιλίες μέχρι την προθεσμία της 1ης Ιουνίου», εκτιμά η εταιρία συμβούλων Signum Global Advisers.

Σε κάθε περίπτωση, η νέα κίνηση του προέδρου υπονομεύει ξανά την συμβατική σοφία που σχεδόν κυριαρχούσε σε μερίδα των (τραμπικών) ρεπουμπλικανών ότι οι αγορές θα έκαναν τα πάντα για να στηρίζουν τον Τραμπ, όπως (περίπου) περιγράφει ο Άντριου Πιζ της Russell Investments.

Οι ΗΠΑ είχαν επιβάλει «ανταποδοτικό» συντελεστή 20% στα περισσότερα προϊόντα της ΕΕ τον περασμένο Απρίλιο, αλλά τον μείωσαν στο μισό μέχρι τις 8 Ιουλίου για να δοθεί χρόνος για συνομιλίες. Διατήρησαν όμως στο 25% τις τιμές για τον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων ενώ έχουν υποσχεθεί παρόμοιες …ταρίφες για τα φαρμακευτικά προϊόντα, τους ημιαγωγούς και άλλα ευρωπαϊκά αγαθά.

Τι κάνει η Ευρώπη;

(Ως συνήθως), αργεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαβούλευση εξετάζοντας το ενδεχόμενο να ανοίξει μια μεγαλύτερη λίστα δασμών ύψους 95 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία θα περιλαμβάνει από αεροσκάφη της Boeing και αυτοκίνητα έως το μπέρμπον.

Ωστόσο οι κινήσεις Τραμπ συνιστούν «υπενθύμιση ότι η εμπορική αβεβαιότητα δεν έχει τελειώσει με κανέναν τρόπο», εκτιμά ο Kasper Elmgreen, επικεφαλής επενδύσεων στη Nordea Asset Management. «Κάθε μέρα που δεν έχουμε συμφωνία, διατρέχουμε τον κίνδυνο σοβαρής οικονομικής ζημίας».

Αμερικανοί αξιωματούχοι εμφανίζονται απογοητευμένοι από την αποτυχία της ΕΕ να προσφέρει εκείνο το είδος των παραχωρήσεων που έχουν κάνει άλλες χώρε. Ο δε τον Χάουαρντ Λάτνικ, υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, δήλωσε την Πέμπτη ότι είναι «αδύνατο» να διαπραγματευτεί κανείς με τις Βρυξέλλες.

Η Ουάσινγκτον ζητεί από τις Βρυξέλλες να μειώσουν τα μη δασμολογικά εμπόδια στις εισαγωγές, ώστε να μειωθεί ο όγκος του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με την Ένωση, το οποίο ανήλθε σε 192 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024.

Η ανάρτηση Τραμπ πάντως έρχεται σε αντίθεση με πρόσφατες κινήσεις της κυβέρνησής του για την εκτόνωση των εμπορικών εντάσεων με το Πεκίνο, νωρίτερα μέσα στον μήνα, Οι ΗΠΑ έχουν επίσης πρόσφατα κλείσει μια εμπορική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες έχουν έκτοτε προχωρήσει αργά και αξιωματούχοι του Τραμπ έχουν πρόσφατα αφήσει να εννοηθεί ότι θα υιοθετήσουν ξανά μια πιο αυστηρή προσέγγιση, προειδοποιώντας ότι οι χώρες που δεν διαπραγματεύονται «καλή τη πίστει» θα αντιμετωπίσουν και πάλι τους μέγιστους δασμούς.

Σταμάτα – ξεκίνα

Το «σταμάτα – ξεκίνα» του Τραμπ εκτός από τις αγορές, αναμένεται πάντως να εξακολουθήσει να υπονομεύσει την καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη των ΗΠΑ και έχει αυξήσει τους φόβους των επενδυτών για πληθωριστικές πιέσεις αλλά και παγκόσμια οικονομική ύφεση.

«Αυτό που προκαλεί κάποια έκπληξη είναι το γεγονός ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει τώρα έναν σημαντικά υψηλότερο δασμολογικό συντελεστή σε σχέση με την Κίνα, σενάριο σχεδόν αδιανόητο πριν από λίγες εβδομάδες», αναφέρει η Lindsay James, επενδυτική στρατηγική στην Quilter.

Τι μας λέει αυτό; Ότι μεγάλο μέρος αυτής της πολιτικής έχει σχεδιαστεί για να είναι τιμωρητικό, αντί να είναι προικισμένο με οικονομική αξιοπιστία».

Ένας δασμός 50% στις εισαγωγές της ΕΕ θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές καταναλωτή στα πάντα, από τα γερμανικά αυτοκίνητα μέχρι το ελαιόλαδο.

Οι συνολικές εξαγωγές της ΕΕ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες πέρυσι ανήλθαν σε περίπου 500 δισεκατομμύρια ευρώ. Πρώτη στη σχετική λιστα η Γερμανία (161 δισεκατομμύρια ευρώ), με επόμενες την Ιρλανδία (72 δισεκατομμύρια ευρώ) και την Ιταλία (65 δισεκατομμύρια ευρώ).

Φαρμακευτικά προϊόντα, αυτοκίνητα και ανταλλακτικά, χημικά προϊόντα και αεροσκάφη ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγών, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ.

Μια όχι και τόσο αγαπημένη περιοχή

«Η ΕΕ είναι μια από τις λιγότερο αγαπημένες περιοχές του Τραμπ και δεν φαίνεται να έχει καλές σχέσεις με τους ηγέτες της, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα ενός παρατεταμένου εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο περιοχών», πιστεύει η Κάθλιν Μπρουκς, διευθύντρια έρευνας της XTB.

Οι μετοχές των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών και εταιρειών πολυτελείας, μερικές από τις πιο εκτεθειμένες σε δασμούς, υποχώρησαν. Οι Porsche, Mercedes σημείωναν πτώση από 2% έως 4,5% το μεσημέρι της Παρασκευής. Η εταιρεία γυαλιών ηλίου EssilorLuxottica έπεφτε κατά 5,5%.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Volvo Cars, Χάκαν Σάμουελσον, δήλωνε στο Reuters την Παρασκευή ότι οι καταναλωτές θα αναγκαστούν να πληρώσουν μεγάλο μέρος των αυξήσεων κόστους που σχετίζονται με τους δασμούς καθώς ίσως καταστεί αδύνατη η εισαγωγή των μικρότερων αυτοκινήτων της εταιρίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλά παρέμεινε αισιόδοξος ότι η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καταλήξουν σύντομα σε συμφωνία.

«Πιστεύω ότι σύντομα θα υπάρξει συμφωνία. Δεν θα μπορούσε να είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης ή των ΗΠΑ να διακόψουν το εμπόριο μεταξύ τους», δήλωσε ο Σάμιουελσον.

Αρνητικό το κλίμα στη Wall Street

Οι χρηματιστηριακές αγορές πάντως δεν έχουν χρόνο για εικασίες και ήδη αντιδρούν αρνητικά.

Ο Dow Jones χάνει 143 μονάδες ή 0,4%, ο S&P 500 καταγράφει πτώση 0,4% και ο Nasdaq κινείται 0,6% χαμηλότερα.

Η μετοχή της Apple βλέπει απώλειες άνω του 2%, εν μέσω των απειλών Τραμπ. Είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση στρέφεται ανοιχτά εναντίον συγκεκριμένης εταιρείας στο πλαίσιο του νέου δασμολογικού γύρου. Πιέσεις δέχονται και άλλες τεχνολογικές μετοχές: η Micron και η Qualcomm χάνουν περίπου 2%, ενώ η Nvidia υποχωρεί 1%.

Πιο ισχυρό ήταν το πλήγμα στις ευρωπαϊκές μετοχές, με τους βασικούς δείκτες να κλείνουν με σημαντικές απώλειες. Στη Φραγκφούρτη, ο DAX υποχώρησε κατά 1,54%, στο Παρίσι ο CAC 40 έκλεισε με πτώση 1,65% και στο Μιλάνο ο FTSE MIB βούλιαξε σχεδόν 2%. Οι ρευστοποιήσεις επικεντρώθηκαν σε μετοχές αυτοκινητοβιομηχανιών, τραπεζών και πολυτελών ομίλων.

Οι επενδυτές στρέφονται σε ασφαλή καταφύγια: το δολάριο δέχεται πιέσεις έναντι του ελβετικού φράγκου και του γιεν, ενώ οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων υποχωρούν. Η τιμή του χρυσού κινείται ανοδικά.