Γιατί η «κατάρα» του Κάρτερ απειλεί τον Μπάιντεν

Δεν είναι μόνο το φάντασμα του Ντόναλντ Τραμπ που πλανιέται γύρω από τον αριθμό 1600 της Pennsylvania Avenue στην Ουάσιγκτον, όπου βρίσκεται ο Λευκός Οίκος. Άλλο ένα φάντασμα έχει στοιχειώσει και διαταράσσει τον ύπνο του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ενόψει των προεδρικών εκλογών του προσεχούς Νοεμβρίου: Είναι ο Τζίμι Κάρτερ, που εκλέχθηκε για μία μόνο θητεία πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών -από το 1977 έως το 1981- κάτι που αποτελεί εφιάλτη για τον σημερινό ένοικο του Λευκού Οίκου.

Μπάιντεν και Κάρτερ γνωρίζονται από το 1974 όταν ο σημερινός πρόεδρος –νεαρός γερουσιαστής τότε- συνάντησε για πρώτη φορά τον Κάρτερ, τότε κυβερνήτη της Τζόρτζια. Δεν θα μπορούσαν βέβαια να φανταστούν τότε, ότι μια μέρα και οι δύο θα μοιράζονταν τη μοναδική εμπειρία της εισόδου στο Οβάλ Γραφείο για να ηγηθούν της χώρας, αντιμετωπίζοντας σχεδόν πανομοιότυπα ζητήματα. 

Ο Δημοκρατικός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν γνωρίζει καλά την ιστορία και  βλέπει σήμερα να συσσωρεύονται πολλές ομοιότητες μεταξύ της κυβέρνησής του και αυτής του μακρινού προκατόχου του: Στην εσωτερική πολιτική με έναν υψηλό πληθωρισμό και στη διεθνή σκηνή μια ταραχώδη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, που πίσω της κρύβεται το Ιράν.

Ο Τζιμι Κάρτερ έχασε στις εκλογές του 1979 από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν, κυρίως γιατί απέτυχε να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των  52 Αμερικανών ομήρων στην πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τεχεράνη .

Σαράντα πέντε χρόνια μετά, ο Μπάιντεν κινδυνεύει να ηττηθεί, καθώς έχει να αντιμετωπίσει τους «αντιπροσώπους» του Ιράν στην περιοχή- Χαμάς, Χεζμπολάχ και Χούθι-που πυροδοτούν τις γεωπολιτικές εντάσεις

Τρία οικονομικά «αγκάθια»

Οι γεωπολιτικές εντάσεις  από την πλευρά τους συνδέονται άμεσα με τρία «αγκάθια» στην αμερικανική οικονομία, που ενδεχομένως να μην είχαν προκύψει σε μια περίοδο ειρήνης.

Το πρώτο θέμα είναι η έκρηξη του δημόσιου χρέους και το αμερικανικό έλλειμμα, που  το 2023 ήταν σχεδόν 8% του ΑΕΠ. Ένα έλλειμμα που τροφοδοτείται  και  από τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες.

Το δεύτερο «αγκάθι», που συνδέεται στενά με το πρώτο, είναι το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα, είναι υψηλότερο από αυτό του 2016, όταν ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές.

Το τρίτο θέμα, στενά συνδεδεμένο με το δεύτερο, είναι η ενεργειακή μετάβαση. Ό,τι κι αν σκεφτεί κανείς για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, δεν μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες για το κόστος της πράσινης μετάβασης. Ένας ολόκληρος βιομηχανικός τομέας πρέπει να κατασκευαστεί από την αρχή, αλλά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς μπαταρίες και σπάνιες γαίες.  Δύο «εργαλεία» που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στα χέρια της Κίνας.

Η προεκλογική εκστρατεία στην Αμερική περιστρέφεται αναγκαστικά γύρω από αυτά τα τρία οικονομικά θέματα, που είναι στενά συνδεδεμένα με το γεωπολιτικό πλαίσιο που επιδεινώνει τους εμπορικούς πολέμους και προκαλεί άνοδο των τιμών.

Σε κάθε περίπτωση,  ο επόμενος Πρόεδρος θα βρεθεί σε μια χώρα με πολύ μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, με έλλειμμα εκτός ελέγχου και με ανεπίλυτες εμπορικές ανισορροπίες. Δεν θα είναι εύκολο για κανέναν.