Εσύ ξέρεις λαρσινά;

«Αντραλίσκα με τόση δλειά. Βάλε ζγκαντάψιξ κάνα νιρό γιατί διψάω σαν μπάκακας». Κουβέντες που μπορεί για τη Λάρισα να ακούγονται πέρα για πέρα φυσιολογικές όμως στην υπόλοιπη Ελλάδα και ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα να ακούγονται λιγάκι παράξενες.

Η Λάρισα και γενικότερα η Θεσσαλία έχει ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στην προφορά των κατοίκων της. Λέξεις κομμένες στις καταλήξεις, αλλά και συνδυασμοί συμφώνων και φωνηέντων που καμιά φορά προκαλούν ερωτηματικά και ένα ελαφρύ χαμόγελο στο άκουσμά τους. Ακόμα και σε νεότερης γενιάς Θεσσαλούς μπορεί να ακούγονται λιγάκι περίεργες.

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν μάλιστα πολλές αστείες εικόνες με λεζάντες – ατάκες προερχόμενες από τη Θεσσαλία. Ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνονται ανάρπαστες. Αυτό που ξεχώρισε η Larissanet είναι μια πολύ έξυπνη και φιλότιμη προσπάθεια καταγραφής λέξεων απ’ όλη την Ελλάδα. Ονομάζεται «Παρδαλή λέξη» (pardalilexi.gr) και σ’ αυτήν υπάρχουν λέξεις, εκφράσεις και ανέκδοτα από διάφορα μέρη της χώρας. Φυσικά μεγάλος αριθμός προέρχεται από τη Θεσσαλία γενικότερα και από τη Λάρισα ειδικότερα.

«Παρδαλή λέξη είναι η λέξη της διαλέκτου, που πολλές φορές κινδυνεύει να χαθεί στο σκοτάδι της αμνησίας. Για αυτό κατασκευάσαμε αυτό το λεξικό, όπου μπορείτε και εσείς να προσθέσετε λέξεις και διαλέκτους, σώζοντάς τες από τη λήθη, και διατηρώντας την πολυχρωμία της γλώσσας μας» εξηγούν οι άνθρωποι του site μέσα από το οποίο όπως αναφέρουν, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα:

να εισάγουν νέες διαλέκτους αλλά και μόνο νέες λέξεις. Τονίζουν πως ως προσπάθεια ξεκίνησε το 2007 καθώς «θέλαμε να μπορέσουμε να δώσουμε την ευκαιρία σε όσους εκτιμούν την ντοπιολαλιά τους να μπορούν να αρχειοθετούν όσες λέξεις θυμούνται για να μπορέσει έτσι να σωθεί αυτό το κομμάτι της κληρονομιάς μας που σιγά-σιγά, όσο φεύγουν οι παλαιότεροι, χάνεται».

Η Larissanet έκανε και μια μικρή επιλογή μερικών ντόπιων λέξεων όπως αναφέρονται στο συγκεκριμένο site.

Για παράδειγμα η λέξη «αρχίντσα» σημαίνει το ότι άρχισα ενώ η λέξη «βισνί» είναι φυσικά το βυσσινί χρώμα που είναι και πολύ αγαπημένο στην Λάρισα λόγω της ΑΕΛ φυσικά.

Στο γράμμα Γ βρίσκουμε τη λέξη «γκαργκαλιαγκος» που παραπέμπει σε λαιμό κότας, ενώ η λέξη «γκιζερνάω» θα πει πως τριγυρίζω από δω και από εκεί.

Στο Δ βλέπουμε τη λέξη «δλια» που είναι η δουλειά και στο Ζ τη λέξη «ζαβλακόθκα» που το χρησιμοποιούμε όταν μας απορροφά κάτι το ενδιαφέρον για πολύ ώρα. Η λέξη «ζβάρνα» χρησιμοποιείται πάλι όταν κάποιος παρασέρνει. «Τα πήρε όλα ζβάρνα» χαρακτηριστικά.

Στο γράμμα Θ βρίσκουμε τη λέξη «θλια» με την οποία όλοι σκέφτονται το λουκάνικο «Μια θλιά λουκάνκο» χρησιμοποιείται συχνά. Ενώ από Ι αρχίζουν οι λέξεις «ιπρουχτές» αλλά και «ιψες» όταν θέλουμε να εξηγήσουμε κάτι που έγινε σε χρόνους παρελθοντικούς.

Το κορόμηλο στη Λάρισα το ακούς και «κουρόμπλου», όπως αναφέρει η Παρδαλή Λέξη, ενώ το τρελάθηκε γίνεται κατανοητό και ως «λολάθκε».

Το μουλάρι και το μοσχάρι πάλι εύκολα μεταφράζεται σε «μπλαρ» και «μσκάρ» ενώ αν διψάς μπορείς να πει πως «νιροκάηκες».

Στο γράμμα Ξ βρίσκουμε τόσο το «ξετσαουλιάσκα» που σημαίνει ότι μου έφυγε το σαγόνι αλλά και το «ξιμπλιτσωθκα» που σημαίνει ότι ξεντύθηκα.

Όταν κάποιος ρωτήσει αν «ουργώντς» καταλαβαίνεις πως σε ρωτάει αν οργώνεις ενώ στο Π βρίσκουμε το «περδικλώθηκα» που σημαίνει πως σκόνταψα.

Η λέξη «ρότσα» δεν έχει καμία σχέση με τον ποδοσφαιριστή που κάποτε έπαιζε στον Παναθηναϊκό. Σημαίνει ρώτησα και λέγεται σε αρκετά μέρη. Ανάμεσά τους και η Λάρισα.

Το «σκιάχκα» σημαίνει πως φοβήθηκα ή τρόμαξα ενώ η «τριψάνα» παραπέμπει σε ένα πιάτο γάλα με ψωμί. Γνωστή και ως παπάρα για πολλούς.

Αν σε αρέσει να «φτιαντς» σημαίνει πως σου αρέσει να φτιάχνεις ενώ αν είσαι «χλιάρας» δεν το παίρνεις και για κοπλιμέντο.

Τέλος στο Ψ μπορεί κάποιος να βρει το «ψουμουτήρ» που δεν είναι άλλο από το ψωμί και το τυρί.

Υπάρχουν εκατοντάδες λέξεις σ’ αυτήν την ωραία και έξυπνη προσπάθεια.

Η Θεσσαλία και οι ντοπιολαλιές της

Σ ένα παλιότερο κείμενο που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του 14^ου Γυμνασίου Λάρισας και σχετίζεται με τις συνήθειες των θεσσαλών να πλάθουν με τον δικό τους τρόπο τις λέξεις. Μεταξύ άλλων υπάρχουν κι αυτές: κλουρ’ = κουλούρι,  κούτσ’κο = μικρό παιδί, κούτσινο = το μικρό, κωλοφωτιά = πυγολαμπίδα, λέλεκας = πελαργός, λόρδα = μεγάλη πείνα, μίρλα = κλάμα, μισίρια= γαλοπούλες, μπιζέρσα = βαρέθηκα, κουράστηκα, ντερλίκωσα = έφαγα πολύ.

Σίγουρα η Θεσσαλία είναι αστείρευτη σε τέτοιους είδους λέξεις. Και φυσικά οι Θεσσαλοί διαθέτουν όχι μόνο αρκετό χιούμορ αλλά και με γενναία δόση αυτοσαρκασμού.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET