Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκε ένα απόσπασμα της ταινίας-ντοκιμαντέρ «ΣΜΥΡΝΗ, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900 – 1922» της Μαρίας Ηλιού που γυρίστηκε το 2012 και η οποία φέτος λόγω της συμπλήρωσης ενός αιώνα από την Μικρασιατική Καταστροφή γνωρίζει μεγάλη απήχηση και προβάλλεται σε πολλές επετειακές εκδηλώσεις πανελληνίως.
Η εκδήλωση που ξεκίνησε με ένα σύντομο χαιρετισμό από την Πρόεδρο του συλλόγου κ. Ελένη Αβδελίδη συνδυάστηκε με την παρουσία του ιστορικού συμβούλου της ταινίας, ομότιμου καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Χέιβερφορντ της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ κ. Αλέξανδρου Κιτροέφ τον οποίο παρουσίασε η Αντιπρόεδρος του συλλόγου κ.Αλντα Γακιοπούλου. Ο κ. Κιτροέφ προλόγισε την προβολή δίνοντας σημαντικές πληροφορίες για την ιστορική τεκμηρίωση της ταινίας που βασίστηκε σε άγνωστο φωτογραφικό και φιλμικό υλικό που εντοπίστηκε σε «κλειστά αρχεία» από τη μη κερδοσκοπική εταιρεία ΠΡΩΤΕΑΣ & PROTEUS NY INC στην Αμερική και την Ευρώπη, το οποίο αξιοποίησε η βραβευμένη σκηνοθέτης Μαρία Ηλιού με την υποστήριξη του κ. Κιτροέφ και των συνεργατών τους, καταφέρνοντας μετά από τέσσερα χρόνια ερευνών, να ξεδιπλώσουν με συγκλονιστικό τρόπο, την ιστορία της κοσμοπολίτικης Σμύρνης αλλά και της Σμύρνης της Καταστροφής.
Όπως αναφέρθηκε το ιστορικό ντοκιμαντέρ είναι εξαιρετικής σημασίας όχι μόνο γιατί βλέπουμε για πρώτη φορά άγνωστες εικόνες από τη Σμύρνη, αλλά και γιατί συγχρόνως η αφήγηση της Ιστορίας κρατάει αποστάσεις από υπέρμετρες εθνικιστικές προσεγγίσεις όσο και από νεότερες απόπειρες που παραμορφώνουν την αλήθεια με την αποσιώπηση τραγικών γεγονότων που σφράγισαν την Καταστροφή.
«Εμείς θέλαμε να υπενθυμίσουμε σε όλους την καταστροφή της Σμύρνης, να το κάνουμε αντικειμενικά, αλλά ταυτόχρονα να τιμήσουμε την μνήμη όλων όσων υπέφεραν και όσων έχασαν τη ζωή τους» τόνισε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων ο κ. Κιτροέφ.
Η ταινία τεκμηριώνεται με σπάνιο υλικό από τα αρχεία της Library of Congress, του Πανεπιστημίου του Princeton και του Harvard, του Near East Relief, του Imperial War Museum, της Pathé, της Albert Kahn Fondation και από ιδιωτικές συλλογές.
Στην ταινία συμμετέχουν ως ομιλητές οι Giles Milton, συγγραφέας του βιβλίου «Χαμένος Παράδεισος» και βασικός ομιλητής της ταινίας) Αλέξανδρος Κιτροέφ (Haverford College), Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βικτώρια Σολομωνίδου (Fellow, King’s College και δεύτερης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Ελένη Mπαστέα (New Mexico University και τρίτης γενιάς, με καταγωγή από τη Σμύρνη), Leyla Neyzi (Sabanci University) και Jack Nalbantian (γεννημένος στη Σμύρνη).
Για την ηχητική επένδυση της ταινίας η μοντέζ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψουν τα γεγονότα, ενώ ο συνθέτης Νίκος Πλατύραχος βασίστηκε σε τραγούδια από τη Σμύρνη και σε επιτυχίες της εποχής για να γράψει την πρωτότυπη μουσική για το φιλμ.
Κωστής Κριτσιάνης